Thời tiết giao mùa với độ ẩm cao hiện tại đang tạo điều kiện lý tưởng cho bệnh truyền nhiễm như thủy đậu bùng phát. Do đó khi thấy các dấu hiệu ngứa ngáy, nổi mụn nước, rất nhiều người sẽ băn khoăn liệu bị thủy đậu rồi có bị lại nữa không. Bài viết dưới đây sẽ giải đáp chi tiết những thắc mắc này.
Cơ chế miễn dịch sau khi mắc thủy đậu
Thủy đậu (hay trái rạ) là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Varicella-Zoster gây ra, đặc trưng bởi các mụn nước ngứa toàn thân, sốt và mệt mỏi. Bệnh lây qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc dịch từ mụn nước.
Thủy đậu chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em. Tuy nhiên, các trường hợp mắc ở người lớn có thể nghiêm trọng hơn, với tỷ lệ tử vong cao hơn.
Khi virus xâm nhập cơ thể lần đầu, hệ miễn dịch sẽ:
- Sản xuất kháng thể đặc hiệu để tiêu diệt virus, giúp giảm triệu chứng và ngăn virus lây lan.
- Ghi nhớ virus: Tế bào miễn dịch (tế bào B và T) ghi nhớ thông tin về virus thủy đậu, tạo khả năng nhận diện và chống lại virus nếu có xâm nhập lần sau.
Bị thủy đậu rồi có bị lại không?
Trong đa số trường hợp, miễn dịch sẽ kéo dài suốt đời, nghĩa là hầu hết người đã mắc thủy đậu sẽ không bị lại lần 2.
Tuy nhiên, câu trả lời là cho thắc mắc “Bị thủy đậu rồi có bị lại không?” là “Vẫn có thể”, mặc dù tỷ lệ là rất thấp. Miễn dịch tự nhiên tạo ra trong nhiễm bệnh lần đầu thường tạo ra khả năng miễn dịch lâu dài và bền vững.
Dù ít phổ biến, một số đối tượng vẫn có nguy cơ tái nhiễm do:
- Hệ miễn dịch suy yếu: Như người mắc HIV/AIDS, ung thư, hoặc đang điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch (ghép tạng, hóa trị)... Cơ thể họ không sản xuất đủ kháng thể để chống lại virus.
- Lần mắc đầu tiên quá nhẹ hoặc không đủ kháng thể: Ví dụ như trẻ dưới 6 tháng tuổi bị thủy đậu thường có triệu chứng nhẹ, hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ. Hoặc người từng mắc thủy đậu thể nhẹ, không điển hình nên có thể không tạo đủ miễn dịch.
- Virus đột biến (hiếm gặp): Một số chủng Varicella-Zoster biến đổi gen có thể tránh sự nhận diện của kháng thể có trong cơ thể.
Nếu tái nhiễm xảy ra, bệnh thường có xu hướng biểu hiện ở dạng nhẹ hơn với ít triệu chứng hơn so với lần mắc bệnh đầu tiên.
Phân biệt thủy đậu tái nhiễm và bệnh zona
Cả bệnh thủy đậu và bệnh zona đều do cùng một loại virus gây ra. Nhiều người nhầm lẫn tái nhiễm thủy đậu với bệnh zona, nhưng đây là hai tình trạng khác nhau.
Về bản chất, thủy đậu tái nhiễm là trường hợp hiếm gặp khi virus Varicella-Zoster xâm nhập từ bên ngoài lần thứ 2, gây bệnh trở lại. Còn Zona (hay bệnh giời leo) là sự tái hoạt động của virus Varicella-Zoster đã "ngủ đông" trong dây thần kinh sau lần mắc thủy đậu trước đó, không phải nhiễm mới từ môi trường.
Khác biệt đặc trưng giữa tái nhiễm thủy đậu và bệnh zona:
Thủy đậu tái nhiễm/ Bệnh Zona
Phát ban:
Thủy đậu tái nhiễm: Mụn nước rải rác toàn thân
Bệnh Zona: Mụn nước mọc thành dải một bên cơ thể (ngực, lưng, mặt)
Mức độ đau:
Thủy đậu tái nhiễm: Ngứa, khó chịu
Bệnh Zona: Đau rát dữ dội, nhức như kim châm
Đối tượng
Thủy đậu tái nhiễm: Trẻ em hoặc người suy giảm miễn dịch
Bệnh Zona: Người trên 50 tuổi, suy giảm miễn dịch
Thời gian phục hồi
Thủy đậu tái nhiễm: 7–10 ngày
Bệnh Zona: 2–4 tuần, có thể đau kéo dài (đau thần kinh sau zona)
Phòng ngừa thủy đậu tái nhiễm
- Tăng cường miễn dịch tự nhiên: Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng (vitamin C, kẽm, protein) từ rau củ, trái cây, thịt cá. Ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng, tập thể dục đều đặn.
- Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên, tránh tiếp xúc với người đang mắc bệnh.
Lưu ý: Nếu đã từng bị thủy đậu, bạn thường không cần tiêm vaccine thủy đậu nữa vì lần tiếp xúc đầu tiên thường cung cấp khả năng miễn dịch lâu dài. Nhưng ngay cả khi bạn đã từng bị thủy đậu, bạn vẫn có thể tiêm vaccine phòng bệnh zona.
Lo lắng bị thủy đậu lại sau khi đã mắc: Khi nào cần gặp bác sĩ?
Nếu bạn hoặc người thân có các dấu hiệu sau, cần đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời:
- Nghi ngờ tái nhiễm thủy đậu: Xuất hiện phát ban dạng mụn nước (đặc biệt nếu đã từng mắc thủy đậu trước đó), sốt cao (trên 38.5°C), mệt mỏi kéo dài.
- Người có hệ miễn dịch yếu (HIV, ung thư, đang dùng thuốc ức chế miễn dịch)
- Triệu chứng bất thường hoặc nặng: như mụn nước mưng mủ, khó thở, đau ngực, co giật, lơ mơ,...
Hi vọng bài viết đã giúp bạn giải đáp cho các thắc mắc bị thủy đậu rồi có bị lại nữa không hay mỗi người bị thủy đậu bao nhiêu lần. Đa số trường hợp, thủy đậu đã mắc sẽ không bị lại nữa. Tuy nhiên nếu vẫn còn lo lắng, hãy đến bác sĩ để được thăm khám kỹ hơn. Hãy chia sẻ bài viết ngay để giúp người thân, bạn bè chăm sóc sức khỏe tốt hơn trong thời điểm giao mùa này nhé!
❓ Hỏi bác sĩ miễn phí từ xa, click hỏi ngay!
Tạo một bài đăng
Hình ảnh
Video