Bé sơ sinh

Cắt tóc máu cho bé là một trong những nghi thức quen thuộc với nhiều gia đình Việt, đặc biệt là khi trẻ bước sang những tháng đầu đời. Tuy nhiên, không ít bố mẹ băn khoăn liệu có nên cắt tóc máu cho trẻ sơ sinh sớm hay không, nên cắt vào thời điểm nào, và làm sao để đảm bảo an toàn cho bé?

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp tất tần tật những thắc mắc về cắt tóc cho trẻ sơ sinh, từ lý do nên cắt cho đến mẹo cắt tóc máu cho trẻ sơ sinh tại nhà an toàn và dễ thực hiện.

1. Tóc máu là gì?

Tóc máu là lớp tóc đầu tiên của bé, hình thành từ khi còn trong bụng mẹ, khoảng tuần thứ 20 của thai kỳ. Tóc máu có màu sắc, độ dày, và độ dài khác nhau ở mỗi trẻ. Có bé thì tóc dày đen, có bé tóc lơ thơ mỏng nhẹ.

Tóc máu không chịu tác động của yếu tố di truyền về sau. Sau khi bé chào đời, tóc máu thường sẽ tự rụng dần và được thay thế bằng tóc thật. Tức là lớp tóc sẽ theo bé trong suốt cuộc đời sau này.

Điều này khiến nhiều bố mẹ thắc mắc: nếu tóc máu sẽ rụng tự nhiên, thì có nên cắt tóc máu cho trẻ sơ sinh hay không?

2. Có nên cắt tóc máu cho trẻ sơ sinh?

Câu trả lời là: hoàn toàn có thể, nhưng không bắt buộc. Việc cắt tóc máu cho bé phần lớn xuất phát từ quan niệm dân gian hoặc thẩm mỹ. Nhiều người tin rằng việc cắt tóc máu sẽ giúp tóc mới mọc dày, đen và đẹp hơn. Tuy nhiên, hiện chưa có bằng chứng khoa học khẳng định việc cắt tóc máu giúp tóc mọc tốt hơn.

Lý do nên cắt tóc máu cho bé:

– Giữ vệ sinh tốt hơn: Một số bé có lớp tóc máu dày, dễ tích tụ mồ hôi và bụi bẩn, gây viêm da đầu hoặc rôm sảy.

– Tóc mọc không đều: Có bé tóc máu mọc không đều, chỗ dày – chỗ mỏng, trông thiếu thẩm mỹ.

– Tạo sự mát mẻ: Vào mùa hè, cắt tóc máu giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn.

Tuy nhiên, nếu tóc bé mỏng, da đầu nhạy cảm hoặc bé sinh non, bạn có thể chờ thêm thời gian trước khi quyết định cắt.

3. Thời điểm thích hợp để cắt tóc máu cho bé

Không có quy định cụ thể nào về thời gian “chuẩn” để cắt tóc máu, nhưng theo kinh nghiệm của nhiều mẹ, thời điểm cắt tóc máu lý tưởng là khi bé được từ 3 đến 6 tháng tuổi.

– Trước 3 tháng tuổi: Da đầu bé còn rất mỏng, dễ tổn thương, phản xạ vận động kém nên khó hợp tác khi cắt tóc.

– Từ 3 – 6 tháng tuổi: Bé đã cứng cáp hơn, ngồi ổn định hoặc được đỡ ngồi, phản xạ tốt hơn và hợp tác hơn khi cắt tóc.

– Sau 6 tháng tuổi: Cũng hoàn toàn ổn nếu bé chưa có nhiều tóc máu hoặc ba mẹ chưa sẵn sàng cắt.

Tùy vào tình trạng tóc và sức khỏe của bé, mẹ nên linh hoạt lựa chọn thời điểm phù hợp.

4. Chọn ngày cắt tóc máu cho bé

Theo quan niệm dân gian, việc chọn ngày cắt tóc máu cho bé nên tuân theo một số nguyên tắc phong thủy và may mắn, với mong muốn bé lớn lên khỏe mạnh, thông minh, ngoan ngoãn. Một số ngày được nhiều người truyền tai nhau là:

– Mùng 1 đầu tháng: Nhiều mẹ kiêng không cắt tóc bé vào ngày này vì cho rằng ảnh hưởng đến tài lộc, vận may.

– Ngày vía Thần Tài, mùng 10 âm lịch: Một số gia đình chọn ngày này với mong muốn bé sẽ gặp nhiều may mắn.

– Ngày mồng 8 âm lịch: Là ngày “Phát”, nhiều người chọn để cắt tóc với ý nghĩa phát triển tốt đẹp.

– Ngày tròn tháng (đầy tháng), thôi nôi: Rất phổ biến để thực hiện nghi thức cắt tóc máu đầu tiên cho bé.

Tuy nhiên, việc chọn ngày cắt tóc máu cho trẻ sơ sinh không bắt buộc, chỉ cần chọn ngày bé khỏe mạnh, ăn ngủ tốt và tâm lý vui vẻ là đã đủ điều kiện an toàn để thực hiện.

5. Mẹo cắt tóc máu cho trẻ sơ sinh an toàn và dễ tại nhà

Dưới đây là một số mẹo cắt tóc máu cho trẻ sơ sinh tại nhà an toàn, dễ thực hiện và được nhiều mẹ bỉm truyền tai nhau:

5.1 Dụng cụ cần chuẩn bị

– Tông đơ chuyên dụng cho trẻ sơ sinh (êm, không gây tiếng ồn lớn)

– Kéo đầu bo tròn (nếu không dùng tông đơ)

– Khăn mềm, áo choàng cắt tóc hoặc khăn xô quấn quanh cổ

– Ghế ngồi hoặc người hỗ trợ giữ bé

Trẻ sốt không rõ nguyên nhân là hiện tượng thường gặp ở con nhỏ. Trong những trường hợp này, cha mẹ cần làm gì để nhận biết cũng như có cách đối phó kịp thời, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ngay dưới đây.

Sốt là hiện tượng cơ thể thân nhiệt sẽ tăng cao hơn so với bình thường. Việc trẻ sốt không rõ nguyên nhân sẽ khiến bố mẹ ít nhiều lo lắng vì chưa xác định được nguyên nhân rõ ràng. Khi xác định rõ nguyên nhân và có hướng xử lý kịp thời sẽ giúp phụ huynh chăm sóc con yêu đúng cách và nhanh khỏi bệnh hơn.

Thân nhiệt khi trẻ sốt không rõ nguyên nhân

Cha mẹ chỉ nên cho con uống thuốc hạ sốt khi nhiệt độ cơ thể con lên đến 38.5 – 39 độ C. Lúc này, bé thường mệt mỏi, biếng ăn, hay cáu gắt và quấy khóc.

Sốt là cách cơ thể bé chống lại sự nhiễm trùng (vi trùng, kí sinh trùng,…). Cũng có những trường hợp con sốt không do nhiễm trùng như sau tiêm phòng, mọc răng hoặc không rõ nguyên nhân.

Nhiệt độ khi sốt cao hay thấp không phản ánh đến mức độ bệnh nặng hay nhẹ. Đôi khi sốt cao không hẳn đã là bệnh bé nặng.

Tuy nhiên, khi con sốt ≥ 39 độ C, bé thường mệt mỏi, quấy khóc. Khi sốt > 41 độ C, cơ thể của con sẽ có dấu hiệu co giật, tổn thương não cực kì nguy hiểm.

Các nguyên nhân chính khiến bé bị sốt

Dưới đây là một vài nguyên nhân chính khiến bé bị sốt cha mẹ cần nắm rõ để có phương pháp điều trị hiệu quả nhất:

- Sốt do mặc quá ấm: Phụ huynh thường mặc cho con nhiều lớp quần áo vì nghĩ con rét, đặc biệt là trẻ sơ sinh. Thói quen này dễ khiến bé bị sốt do cơ thể trẻ sơ sinh chưa có khả năng điều nhiệt hoàn thiện.

- Sốt do tiêm chủng: Sau khi trẻ tiêm phòng các bệnh như uốn ván, sởi, ho gà,… thường có dấu hiệu bị sốt.

- Sốt do mọc răng: Khi sắp mọc răng, con sẽ khóc nhiều, biếng ăn kèm theo sốt nhẹ trong khoảng thời gian ngắn. Sau khi mọc răng mới trẻ cũng thường bị sốt.

- Sốt do cảm nắng: Thời tiết nóng nực là một trong những nguyên nhân phổ biến gây sốt ở trẻ nhỏ và người lớn.

- Sốt do cảm cúm: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Bé sẽ đi kèm các biểu hiện như ho, sổ mũi, nghẹt mũi, đau họng kèm với sốt trong 2-3 ngày.

- Sốt do viêm tai: Bé sốt cao kèm theo dấu hiện như biếng ăn, đau tai, chảy mủ, nghe không rõ. Những bé chưa nói được sẽ có các biểu hiện rõ rệt: kéo tai, ngoáy tay vào tai.

- Sốt xuất huyết: Trẻ có các dấu hiệu sốt xuất huyết như: các chấm xuất huyết ở da, chảy máu mũi, máu chân. Trẻ bị sốt cao trong 3 ngày; nặng hơn bé sẽ đi ngoài ra phân đen, đau bụng, chân tay lạnh, cơ thể mệt mỏi.

- Sốt do sởi: Hiện tượng sốt cao đi kèm các dấu hiệu khác như sổ mũi, ho nhiều, mắt đỏ. Từ ngày thứ tư, da bé xuất hiện vết ban sởi, đặc biệt ở mặt.

- Sốt do viêm phổi: Con thường sốt cao, thở khò khè, ho, nôn, bỏ ăn bỏ bú. Nếu nặng hơn, môi và chân bé sẽ tím tái lại

- Sốt phát ban: Sốt đi kèm với phát ban khắp cơ thể, bé sẽ khỏi sau 3-7 ngày.

- Sốt do viêm màng não: Dấu hiệu sốt viêm màng não mủ thường đi kèm cổ cứng, thóp phồng, nôn mửa, mệt mỏi, con ngủ li bì và nhạy cảm với ánh nắng.

- Sốt do nhiễm trùng máu: Con sốt cao liên tục, nhiễm trùng, nôn mửa, thở nhanh, bỏ ăn, có thể phát ban...

Cách chăm sóc trẻ sốt không rõ nguyên nhân

Theo các bác sĩ chuyên khoa nhi, khi trẻ sốt, bố mẹ có thể hạ sốt cho bé tại nhà bằng một số biện pháp dưới đây. Tuy nhiên khi bé sốt quá cao và cơ thể có dấu hiệu bất thường thì cần đưa đi khám bác sĩ gấp.

- Uống nhiều nước: giúp con bổ sung lượng nước bị mất đi do sốt. Nếu bé đang bú mẹ thì mẹ nên tăng cữ bú để tăng sức đề kháng.

- Mặc quần áo thoáng mát: Mẹ nên cởi bớt quần áo, chăn ấm để cơ thể con hạ bớt nhiệt, giúp hạ sốt hiệu quả.

- Uống thuốc hạ sốt: Nếu con sốt trên 39 độ, cho con uống thuốc có paracetamol liều 10 – 15mg/kg cân nặng/lần, cứ cách 4 – 6 giờ uống lại nếu còn sốt. Nếu bé không uống được do nôn mửa hay đang ngủ, bố mẹ có thể dùng viên hạ sốt đưa vào hậu môn.

- Chườm mát cơ thể trẻ bằng nước ấm: Pha nước ấm như nước tắm cho bé, sau đó nhúng khăn rồi đặt vào 2 hõm nách và 2 bẹn, 1 khăn lau toàn thân trong vòng 30 – 45 phút. Cha mẹ cần thay khăn nhúng nước ấm liên tục đến khi thân nhiệt bé giảm. Nước ấm bốc hơi làm giãn mạch máu, giúp con hạ sốt một cách nhanh chóng.

- Tắm nước ấm: Đặt bé vào chậu nước ấm, sau đó tắm gội khắp cơ thể trong 5-7 phút rồi lau khô và mặc quần áo thoáng mát.

Những thông tin cung cấp trong bài viết chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Nhịp thở của trẻ sơ sinh là một trong những chỉ số quan trọng phản ánh sức khỏe hô hấp của bé. Nhiều mẹ thường lo lắng khi thấy con thở nhanh, thở khò khè hay thở không đều. Vậy mẹ đã biết cách theo dõi nhịp thở đúng cách chưa?

1. Nhịp thở bình thường: Mẹ có đang quan sát đúng chưa?

Trẻ sơ sinh thường thở nhanh hơn người lớn, khoảng 40–60 nhịp/phút trong 2 tuần đầu sau sinh. Có thể mẹ sẽ thấy bé thở nhanh khi khóc hay bú, nhưng điều này hoàn toàn bình thường.

Nếu mẹ chỉ nhìn lướt qua, dễ nhầm tưởng bé đang khó thở. Hãy thử quan sát kỹ sự co lên, hạ xuống đều đặn của ngực và bụng bé trong khi bé bình tĩnh – đó mới là nhịp thở thật sự của con.

2. Theo dõi nhịp thở: Cách nào là hiệu quả?

Một số mẹ chỉ đo nhịp thở theo cảm giác, nhưng cách chính xác nhất là đếm nhịp thở trong 1 phút khi bé đang bình tĩnh.

Thử tưởng tượng mẹ đang ‘gián điệp’ theo dõi bé: nhịp thở đều, lồng ngực co lên xuống nhẹ nhàng – mẹ ghi lại sẽ thấy rõ con đang ổn. Nếu muốn chính xác hơn, mẹ có thể dùng máy đo nhịp tim hoặc nhịp thở hỗ trợ, nhất là với những bé sinh non hoặc có tiền sử bệnh lý hô hấp.

3. Dấu hiệu cảnh báo: Khi nào mẹ cần lưu ý?

Không phải lúc nào thở nhanh cũng nguy hiểm, nhưng có những biểu hiện mẹ không nên bỏ qua:

• Thở >60 nhịp/phút khi bé nghỉ ngơi.
• Thở rên rỉ, khò khè hoặc lõm ngực.
• Môi, mặt xanh tái hoặc thở không đều.

Nếu thấy một trong những dấu hiệu này, đừng đợi – hãy liên hệ bác sĩ ngay. Nhớ rằng, phát hiện sớm giúp điều trị kịp thời và giảm rủi ro cho bé.

4. Chăm sóc hô hấp: Những mẹo nhỏ nhưng quan trọng

Ngoài việc theo dõi, môi trường sống và thói quen sinh hoạt cũng ảnh hưởng lớn đến nhịp thở của trẻ:

• Giữ không gian sạch, thoáng khí, tránh khói thuốc và bụi bẩn.
• Cho bé nằm ở tư thế thoải mái, đầu hơi nâng khi ngủ.
• Tránh quấn quá chặt hoặc đắp chăn dày gây khó thở.

Những điều nhỏ nhặt này sẽ tạo ra ‘bầu không khí thở dễ dàng’ cho bé, giúp mẹ an tâm hơn trong từng nhịp thở của con.

Theo dõi nhịp thở của trẻ sơ sinh không khó, nhưng cần mẹ quan sát tỉ mỉ và chú ý các dấu hiệu bất thường. Khi kết hợp theo dõi, ghi chép và chăm sóc đúng cách, mẹ sẽ bảo vệ sức khỏe hô hấp cho con một cách tốt nhất. Hy vọng mẹ luôn yên tâm và bé luôn khỏe mạnh từng nhịp thở.

"Màu sữa mẹ như thế nào là tốt? Sữa mẹ màu vàng có tốt không?" - là những câu hỏi mà các chị em bỉm sữa hay thắc mắc trong quá trình nuôi con bằng sữa mẹ.

Sữa mẹ màu gì?

Nhiều chị em cho rằng, sữa mẹ chỉ có một màu. Nhưng trên thực tế, qua từng giai đoạn nuôi con, thực phẩm mẹ ăn hay loại thuốc mẹ uống cũng đều ảnh hưởng tới màu sắc sữa mẹ. Thậm chí, đôi lúc sữa mẹ còn có màu nâu hoặc rỉ sét do có lẫn máu. Sữa mẹ sẽ có những màu sắc khác nhau mà chỉ bà mẹ đang cho con bú mới hiểu rõ nhất.

Sữa mẹ có màu vàng, vàng ruộm, vàng đục, cam

Theo các bác sĩ, sữa mẹ có màu vàng nhạt, vàng ruộm, vàng đục, cảm thường là sữa non. Loại sữa này thường xuất hiện trong giai đoạn cuối của thai kỳ và vài ngày đầu tiên sau khi sinh con.

Nguyên nhân khiến sữa non có màu vàng là do trong sữa có chứa nhiều beta-carotene. Theo các chuyên gia, sữa non thường rất ít nhưng rất bổ dưỡng. Sữa này có lượng chất đạm nhiều hơn 10 lần so với sữa trưởng thành và gấp 20 lần so với các loại sữa khác. Bên cạnh đó sữa non chứa nhiều kháng thể, lợi khuẩn, nhiều tế bào miễn nhiễm và ít mỡ.

Đặc biệt, trong sữa non còn chứa nhiều kháng thể như IgG, IgA, IgF… hiệu quả tăng hệ miễn dịch và bảo vệ đường tiêu hóa để trẻ tăng cường thể lực, khỏe mạnh và phát triển tối đa.

Vì vậy câu hỏi sữa mẹ màu vàng có tốt không? Câu trả lời là có. Ngoài ra mẹ ăn các loại thực phẩm có màu vàng, màu cam (cà rốt, xoài, bí ngô, ngô vàng...) cũng sẽ làm sữa mẹ chuyển sắc.

Sữa mẹ có màu trắng trong, trắng đục, màu nước vo gạo

Từ ngày thứ 10 sau sinh, sữa mẹ được gọi là sữa chuyển tiếp, được tiết ra từ quá trình bé ti mẹ. Trong giai đoạn này, sữa mẹ có thể chuyển từ màu vàng sang màu trắng.

Sữa chuyển tiếp còn được phân làm 2 loại:

Sữa đầu: Là phần sữa được tiết ra trong khoảng 10 phút đầu vào giai đoạn cho con bú. Sữa đầu thường trong và loãng như nước vo gạo. Tuy nhiên, sữa đầu vẫn đảm bảo chứa đầy chất dinh dưỡng như đạm, vitamin, khoáng chất, nước để cho bé bú.

Sữa cuối: Là sữa được tiết ra vào giai đoạn giữa và giai đoạn cuối khi cho bé bú. Lúc này, sữa mẹ vẫn đảm bảo đầy đủ chất dinh dưỡng và có thêm nhiều chất béo, chất đạm nên sữa trở nên đặc hơn và có màu hơi vàng. Đây chính là nguồn dinh dưỡng rất quan trọng giúp bé phát triển khỏe mạnh.

Sữa mẹ màu hồng, cam và đỏ

Sữa mẹ có màu hồng, cam hoặc đỏ sau khi bạn ăn các loại thực phẩm có những màu này như củ dền, cà rốt, gấc, uống soda cam hay các loại đồ uống trái cây có màu đỏ hoặc cam…

Sữa mẹ có màu nâu, màu rỉ sét:

Nếu máu chảy vào ống dẫn sữa, sữa mẹ có thể có màu nâu, cam sẫm hoặc màu rỉ sét. Màu sắc này cũng có thể xuất hiện khi bạn bị nứt núm vú (còn gọi là hiện tượng nứt cổ gà). Nếu thấy sữa mẹ có lẫn máu, đừng hoảng sợ mà vứt bỏ sữa mẹ hoặc ngừng cho bé bú bởi một chút máu trong sữa mẹ sẽ không gây hại gì. Đa phần, các tình trạng này sẽ tự biến mất trong vài ngày. Nếu màu sắc này kéo dài hơn một tuần, bạn nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra.

Sữa mẹ phân tách làm 2 màu khi bảo quản

Khi mẹ vắt sữa cho vào chai/túi và bảo quản sữa mẹ trong tủ lạnh sẽ gặp phải tình trạng sữa mẹ phân tách làm hai màu, điều này hoàn toàn bình thường, không phải dấu hiệu sữa bị hỏng, mẹ chỉ cần trộn đều hoặc lắc nhẹ bình sữa rồi tiếp tục cho trẻ sử dụng.

Sữa mẹ đặc hay loãng thì tốt?

Sữa mẹ đặc và loãng là hai kết cấu của sữa được rất nhiều mẹ quan tâm và băn khoăn không biết sữa mẹ đặc hay loãng thì tốt?

Sữa mẹ đặc:

Sữa mẹ đặc sẽ có màu trắng đục hoặc trắng ngà, vàng nhạt. Khi trữ sữa mẹ đặc trong ngăn đông hoặc ngăn mát sẽ thấy một lượng chất béo dày nổi lên ở lớp phía trên. Sữa non cũng có kết cấu đặc sánh, rất bổ dưỡng đối với trẻ.

Sữa mẹ đặc mang lại nhiều tác dụng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ:

+ Sữa mẹ đặc có chứa nhiều protein, trong đó 50% hàm lượng protein là các globulin miễn dịch (đa phần là IgA) giúp chống vi khuẩn, virus gây bệnh, tăng sức đề kháng cho trẻ trước các bệnh thông thường và bệnh tim mạch.

+ Trong ít nhất 6 tháng đầu, trẻ bú sữa mẹ đặc sẽ có thể tránh được nhiều loại bệnh cấp tính và mãn tính chẳng hạn tiêu chảy, nhiễm trùng đường hô hấp…

Sữa mẹ loãng:

Sữa mẹ loãng thường có màu trắng trong, gần giống với màu của nước vo gạo, đây cũng là dấu hiệu nhận biết sữa trưởng thành tiết ra sau sữa non. Nhiều chị em mới sinh thường gặp phải tình trạng sữa mẹ bị loãng và cảm thấy lo lắng vì sợ không cung cấp đủ dưỡng chất cho con, trẻ không tăng cân.

Tuy nhiên, theo bác sĩ Đoàn Ngọc Minh – Phó khoa Sản, bác sĩ phụ trách chương trình "Nuôi con bằng sữa mẹ" của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc thì quan niệm này hoàn toàn sai lầm. Vì trên thực tế, thành phần của sữa mẹ về cơ bản đều giống nhau với khoảng 80 – 90% là nước, 10 – 20% là các chất dinh dưỡng, vitamin, khoáng chất.

Khi nhìn bằng mắt thường, mẹ có thể thấy sữa bị loãng nhưng thực chất thành phần của sữa lại không thay đổi chút nào và không ảnh hưởng tới cân nặng của trẻ.

Con bú mẹ chậm tăng cân là do:

+ Mẹ không có đủ lượng sữa cho trẻ bú, khiến cơ thể bé thiếu nhiều dưỡng chất cần thiết để phát triển.

+ Hệ tiêu hóa của trẻ hoạt động không hiệu quả dẫn đến khả năng hấp thụ thức ăn kém nên không nhận được chất dinh dưỡng đầy đủ. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ khiến trẻ chậm phát triển cả thế chất và trí tuệ.

Bên cạnh đó, trẻ bú mẹ nhưng vẫn không tăng cân còn do chế độ dinh dưỡng của mẹ chưa đảm bảo, cho con bú chưa đúng cách.

Chính vì vậy, bác sĩ Đoàn Ngọc Minh nhấn mạnh, để sữa mẹ đặc, giúp con tăng cân đều thì các mẹ sau sinh cần: xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học với đầy đủ các nhóm chất; cho bé bú đều đặn theo cữ và nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc từ 6 – 8 tiếng mỗi ngày, tránh xa căng thẳng mệt mỏi.