Dành riêng cho thành viên cộng đồng

Buổi sáng là khoảng thời gian nhiều mẹ bầu cảm thấy khó bắt đầu ngày mới nhất. Khi vừa tỉnh giấc, cơ thể uể oải, đầu nặng, khó tập trung và đôi khi phải mất 15–20 phút mới đủ tỉnh táo để bước xuống giường. Mệt mỏi buổi sáng không phải dấu hiệu đáng lo, nhưng nó ảnh hưởng lớn đến tâm trạng và sinh hoạt của mẹ. Khi hiểu rõ nguyên nhân và điều chỉnh chế độ ăn, mẹ sẽ cảm thấy dễ chịu hơn rất nhiều.

Dấu hiệu mẹ bầu mệt mỏi vào buổi sáng?

Trong thai kỳ, cơ thể hoạt động mạnh hơn bình thường để nuôi bé, khiến năng lượng tiêu hao nhanh ngay cả khi mẹ đang ngủ. Đường huyết giảm sau một đêm dài làm mẹ bị “tụt năng lượng”. Một số mẹ thiếu vitamin nhóm B hoặc thiếu máu nhẹ cũng dễ cảm thấy mệt, chóng mặt và nặng đầu khi mới ngủ dậy. Thêm vào đó, hormone thai kỳ thay đổi khiến mẹ ngủ không sâu, dẫn đến tình trạng dù ngủ nhiều nhưng không thấy khỏe.

Làm sao để hạn chế mệt mỏi vào sáng sớm?

Trong thai kỳ, mọi thứ mẹ nạp vào cơ thể đều có thể đi qua nhau thai và ảnh hưởng đến con. Một ly rượu nhỏ, điếu thuốc vô tình hay viên thuốc tự uống không theo chỉ định đều tiềm ẩn nguy cơ gây dị tật thai nhi.

• Rượu và bia

Chất cồn có thể đi thẳng vào máu thai nhi. Điều này làm tăng nguy cơ FASD – hội chứng rối loạn phát triển do rượu, dẫn đến:

• Dị tật khuôn mặt
• Bất thường tim bẩm sinh
• Chậm phát triển trí tuệ và vận động

• Khói thuốc lá

Nam hay nữ hút đều nguy hiểm đặc biệt là hút thụ động. Khói thuốc chứa hơn 4.000 chất độc, trong đó có nicotine và CO gây:

• Giảm oxy trong máu của mẹ
• Thai nhẹ cân, chậm phát triển
• Tăng nguy cơ sảy thai, sinh non

• Tự ý dùng thuốc

Một số nhóm thuốc như kháng sinh mạnh, thuốc trị mụn, thuốc giảm đau liều cao, thuốc an thần… có thể gây:

• Dị tậ

Sắt là dưỡng chất quan trọng giúp mẹ tạo máu và cung cấp oxy cho thai nhi. Khi mức sắt trong cơ thể không đủ, mẹ dễ mệt mỏi, chóng mặt, thở dốc và thai nhi cũng có nguy cơ chậm phát triển. Dưới đây là 5 cách bổ sung sắt đơn giản nhưng mang lại hiệu quả cao, mẹ có thể áp dụng hàng ngày để cơ thể luôn tràn năng lượng.

1. Chọn thực phẩm giàu sắt động vật cho bữa chính

Sắt từ nguồn động vật (heme iron) là loại cơ thể mẹ hấp thu tốt nhất. Chỉ cần mẹ duy trì đều trong bữa ăn là lượng sắt tự nhiên sẽ được bổ sung ổn định.

Gợi ý món dễ áp dụng:

• Thịt bò nạc – giàu sắt và protein giúp tái tạo tế bào máu
• Gan gà/gan bò nấu chín kỹ – bổ sung sắt nhanh, nhưng chỉ dùng 1–2 lần/tuần
• Cá mòi, cá hồi – giàu sắt + DHA tốt cho não bé

Lưu ý: Nên ưu tiên nấu dạng áp chảo, kho nhẹ hoặc luộc để giữ hàm lượng sắt tốt nhất.

2. Kết hợp thực phẩm giàu vitamin C để tăng hấp thu

Vitamin C giúp t

Khi biết mình mang thai, nhiều mẹ bắt đầu để ý hơn đến những dưỡng chất quan trọng cho sự phát triển ban đầu của bé. Trong số đó, axit folic luôn nằm trong danh sách được nhắc nhiều nhất. Nhưng càng tìm hiểu, mẹ càng gặp nhiều thắc mắc: dùng khi nào, dùng bao nhiêu, thiếu có ảnh hưởng gì? Dưới đây là 3 câu hỏi mà hầu như mẹ bầu nào cũng từng băn khoăn.

1. Tại sao phải bổ sung axit folic rất sớm?

Axit folic tham gia vào quá trình hình thành những cấu trúc nền tảng của bé, đặc biệt là não bộ và cột sống. Điều đặc biệt là những cơ quan này bắt đầu phát triển trong vài tuần đầu tiên — thời điểm nhiều mẹ thậm chí còn chưa phát hiện mình có thai.

Thiếu axit folic trong giai đoạn này có thể làm gián đoạn quá trình “đóng” ống thần kinh, từ đó làm tăng nguy cơ bất thường về cấu trúc. Vì vậy, việc bổ sung sớm, thậm chí trước khi mang thai, sẽ giúp cơ thể mẹ luôn trong trạng thái sẵn s

Trong thai kỳ, cơ thể mẹ phải tăng gần 50% thể tích máu để nuôi thai nhi, nhau thai và duy trì hoạt động của chính mình. Khi không có đủ sắt để tạo hemoglobin — phân tử vận chuyển oxy — cơ thể sẽ rơi vào tình trạng thiếu máu. Đây chính là lý do nhiều mẹ cảm thấy kiệt sức, hoa mắt, thở dốc khi leo cầu thang hoặc thậm chí mất tập trung trong công việc. Thiếu máu thai kỳ không chỉ ảnh hưởng đến mẹ mà còn khiến thai chậm phát triển, nhẹ cân và giảm khả năng tiếp nhận oxy.

Sắt tham gia tạo máu như thế nào?

Sắt là nguyên liệu chính để cơ thể tạo hemoglobin – “chiếc xe vận chuyển oxy” đi nuôi toàn bộ tế bào. Trong thai kỳ:

• Sắt giúp tủy xương sản xuất hồng cầu mới mạnh mẽ hơn
• Hỗ trợ vận chuyển oxy lên não → mẹ đỡ choáng và mệt
• Giúp thai nhi có đủ oxy để phát triển tim, não và cơ
• Nếu thiếu sắt, cơ thể phải “chạy thiếu oxy”, khiến mẹ mệt mỏi kéo dài.

DHA (Docosahexaenoic acid) là một dạng acid béo omega-3 không thể tự tổng hợp mà phải được bổ sung từ bên ngoài. Đây là thành phần cấu tạo nên 40% não bộ và 60% võng mạc, vì vậy DHA được xem như “nguyên liệu vàng” giúp thai nhi phát triển trí tuệ và thị lực ngay từ trong giai đoạn bào thai. Điều đáng chú ý là não bộ của bé tăng kích thước nhanh nhất từ tuần 20 của thai kỳ đến 2 năm sau sinh, nên một thai kỳ thiếu DHA có thể ảnh hưởng đến khả năng học hỏi, ghi nhớ và thị lực của trẻ trong tương lai.

Nhiều nghiên cứu quốc tế đã chỉ ra rằng mẹ bầu bổ sung đủ DHA trong thai kỳ giúp trẻ:

• Có chỉ số IQ cao hơn
• Phát triển thị lực tốt hơn
• Cải thiện phản xạ và khả năng tập trung
• Tăng khả năng ngôn ngữ trong những năm đầu đời
• Giảm nguy cơ dị ứng và bệnh lý miễn dịch
• Tăng cân nặng sơ sinh và giảm nguy cơ sinh non

Điều đó cho thấy DHA không chỉ là dưỡng chất bổ sung “cho c

Trong tam cá nguyệt thứ hai, cơ thể mẹ bước vào giai đoạn “tăng tốc” để đáp ứng nhu cầu nuôi dưỡng em bé đang lớn lên từng ngày. Đây là lúc thể tích máu của mẹ tăng mạnh để vận chuyển dinh dưỡng đến thai nhi, vì vậy sắt trở thành dưỡng chất không thể thiếu. Không chỉ góp phần tạo hemoglobin – thành phần quan trọng giúp đưa oxy đến khắp cơ thể, sắt còn hỗ trợ hoạt động của hệ miễn dịch, chuyển hóa năng lượng và tăng cường sức khỏe tổng thể.

Không chỉ ảnh hưởng đến mẹ, thiếu sắt còn làm tăng nguy cơ thai nhi nhẹ cân, sinh non, thậm chí chậm phát triển trí não. Những nghiên cứu mới cho thấy thai nhi có nguy cơ thiếu sắt ngay từ trong bụng nếu mẹ không bổ sung đầy đủ, bởi bé hoàn toàn phụ thuộc vào lượng sắt mẹ cung cấp.

Nguồn sắt tự nhiên mẹ có thể tìm thấy

• Thịt đỏ: Thịt bò, thịt cừu (giàu sắt heme, dễ hấp thu).
• Gia cầm: Thịt gà (đặc biệt là đùi gà), giàu đạm và sắt.
• Hải sản: Nghêu, sò, ốc,

Không mẹ bầu nào muốn nghe hai chữ “dị tật”, nhưng đôi khi, thực tế lại đặt chúng ta trước những tình huống khó khăn. Lúc này, điều quan trọng nhất là bình tĩnh, tìm hiểu kỹ và hành động đúng cách để bảo vệ cả mẹ và bé.

Mẹ cần bình tĩnh khi nhận kết quả bất thường

• Kết quả siêu âm hay xét nghiệm chỉ mang tính sàng lọc, không phải chẩn đoán cuối cùng.
• Nhiều bất thường có thể tự điều chỉnh theo thời gian hoặc được can thiệp y khoa sớm.
• Việc lo lắng quá mức làm rối loạn nội tiết, ảnh hưởng tiêu cực đến thai kỳ.

Các bước mẹ nên làm khi được thông báo nghi ngờ dị tật

Tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa:

Yêu cầu làm xét nghiệm chuyên sâu như NIPT hoặc chọc ối nếu cần. Tuyệt đối không tự tra cứu và kết luận theo thông tin trên mạng.

Duy trì chế độ ăn lành mạnh:

Cung cấp đủ năng

Một trong những bước quan trọng nhất để bảo vệ con yêu trong thai kỳ là tầm soát dị tật thai nhi đúng thời điểm. Những xét nghiệm này không chỉ giúp phát hiện sớm bất thường về nhiễm sắc thể, tim, não hay tủy sống, mà còn giúp bác sĩ đưa ra hướng chăm sóc phù hợp. Mẹ càng hiểu rõ, càng có thể chủ động trong hành trình thai nghén.

Vì sao mẹ nên tầm soát dị tật ngay từ đầu?

Trong 12 tuần đầu, thai nhi phát triển rất nhanh. Một sai sót nhỏ ở giai đoạn này có thể dẫn đến dị tật nặng nề, thậm chí ảnh hưởng đến khả năng sống sót của bé.

Những nguyên nhân phổ biến khiến thai dễ bị dị tật bao gồm:

• Bất thường nhiễm sắc thể (như Down, Edwards, Patau).
• Ảnh hưởng từ yếu tố di truyền hoặc tuổi mẹ trên 35.
• Mẹ mắc bệnh trong thai kỳ, như tiểu đường, béo phì, nhiễm virus Rubella.

Nhờ sự tiến bộ của y học, hiện nay các xét nghiệm tầm soát có thể phát hiện sớm từ

Biểu hiện cơ thể mẹ cảnh báo thiếu vitamin B9

Cơ thể mẹ thường gửi tín hiệu sớm, chỉ là đôi khi mẹ bỏ qua vì nghĩ đó là mệt mỏi thông thường. Nếu nhận thấy da nhợt nhạt, môi khô, tóc rụng nhiều, hay chóng mặt và dễ cáu gắt, đó có thể là dấu hiệu của việc thiếu máu do thiếu folate. Cảm giác kiệt sức kéo dài, khó tập trung hay thậm chí tê tay chân cũng là lời “kêu cứu” âm thầm của cơ thể.

Với mẹ bầu, tình trạng thiếu axit folic còn tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng hơn: bé có thể bị dị tật ống thần kinh, nứt đốt sống hoặc thiếu cân khi sinh. Vì thế, việc nhận biết sớm và điều chỉnh là vô cùng quan trọng – không chỉ cho sức khỏe của mẹ mà còn cho tương lai của con yêu.

Cách bổ sung đúng để mẹ và bé đều khỏe

Ăn đủ – chọn đúng:

Bổ sung thực phẩm giàu folate mỗi ngày: rau xanh đậm (rau bina, cải bó xôi, măng tây), trái cây họ cam, bơ, đậu lăng,