Trào ngược dạ dày ở trẻ em: Biểu hiện, nguyên nhân và cách điều trị

1. Nguyên nhân bệnh trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em

Trào ngược dạ dày (Gastroesophageal Reflux) là hiện tượng thức ăn và axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản. Trào ngược dạ dày khá phổ biến ở trẻ em, kể cả trẻ sơ sinh.

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em xảy ra do nhiều nguyên nhân:

• Dạ dày trẻ chưa phát triển hoàn thiện, còn quá yếu và nhỏ. Hơn thế, dạ dày nằm ngang ở vị trí cao hơn so với người lớn nên sữa và thức ăn dễ bị trào ngược ki trẻ bú xong.
• Cơ thắt thực quản dưới bình thường sẽ đóng lại khi dạ dày co bóp nhưng ở trẻ hoạt động này chưa được hiệu quả nên thức ăn dễ trào ngược lên khi dạ dày co bóp.
• Trẻ nằm nhiều nên thức ăn ứ lại dạ dày khá lâu cũng dễ bị trào ngược lên thực quản.
• Thức ăn của trẻ chủ yếu là các loại thức ăn lỏng, mềm nên dễ đi qua các khe hở.

2. Triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em

Tùy độ tuổi, trẻ sẽ có những triệu chứng trào ngược dạ dày khác nhau.

2.1 Trào ngược dạ dày ở trẻ em từ 0-2 tuổi:

• Nôn trớ.
• Khó chịu.
• Cong lưng.
• Khóc quấy.
• Từ chối thức ăn, uống sữa.
• Ho.
• Hô hấp kém.
• Hay sặc sau khi bú mẹ xong.

>> Mẹ có thể xem thêm: Nên cho trẻ 1 tuổi uống bao nhiêu sữa mỗi ngày thì tốt?

2.2 Trào ngược dạ dày ở trẻ em từ 3-17 tuổi:

• Nôn trớ.
• Ợ nóng.
• Buồn nôn.
• Đau thượng vị (đau bụng).
• Ho và thở khò khè.
• Giảm hoặc tăng cân thất thường.

3. Trào ngược dạ dày ở trẻ em có nguy hiểm không?

Trẻ mắc trào ngược dạ dày thực quản lâu ngày nếu không được chăm sóc kỹ có thế mắc các biến chứng sau:

• Biến chứng về tiêu hóa: Trẻ bị viêm thực quản với nhiều mức độ khác nhau, từ đó sẽ ảnh hưởng đến hoạt động ăn uống của trẻ. Nghiêm trọng nhất là thực quản bị viêm, đường thực quản hẹp dẫn đến việc lưu thông thức ăn từ miệng xuống dạ dày gặp nhiều khó khăn.
• Biến chứng về hô hấp: Trẻ thở bị khò khè, ho kéo dài, và điều trị thông thường không giúp trẻ thuyên giảm các triệu chứng. Khi bị trào ngược, axit từ dạ dày sẽ trào lên thực quản khiến dây thanh ở cổ họng dày lên, làm cho bé bị khò khè, khàn giọng. Nặng hơn, trào ngược dạ dày trẻ em còn liên quan đến tình trạng hen suyễn ở trẻ.
• Biến chứng về răng miệng và tai-mũi-họng: Trẻ bị trào ngược dạ dày mức độ có thể bị viêm tai, viêm xoang, mòn răng, chậm tăng cân, suy dinh dưỡng, lâu dài ảnh hưởng đến sự phát triển về hành vi của trẻ

>> Mẹ có thể xem thêm: Sự thật về tiêm vacxin gây tự kỷ cho trẻ

4. Các biện pháp chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em

Bác sĩ thường chẩn đoán trào ngược bằng cách khám và chẩn đoán dựa trên các triệu chứng như ói, ọc sau khi ăn, chán ăn…

Trong trường hợp trẻ không tăng cân, suy dinh dưỡng, thiếu máu hay có các biểu hiện liên quan đến đường hô hấp, bác sĩ sẽ chỉ định một số các xét nghiệm cần thiết như:

4.1 Nghiên cứu X quang

Trong quá trình xét nghiệm, con bạn sẽ được cho nuốt một lượng nhỏ chất lỏng màu phấn (Bari). Tia X có thể soi thấy quá trình Bari đi vào, phản ứng với thực quản để chẩn đoán tình trạng trào ngược dạ dày ở trẻ em.

4.2 Nghiên cứu thăm dò nồng độ PH của trẻ trong 24 giờ

Đây là cách chính xác nhất để phát hiện trào ngược và tần suất nó xảy ra. Bác sĩ sẽ đưa 1 ống mỏng đi qua mũi vào thực quản của trẻ. Đầu nhọn của ống nằm ngay trên cơ thắt thực quản trong 24 giờ. Điều này để kiểm tra nồng độ axit trong thực quản và quan sát tình hình trào ngược nào trong dạ dày ở trẻ em.

4.3 Nội soi đại tràng

Các bác sĩ xem xét thực quản, dạ dày và một phần ruột non của bé bằng một camera làm bằng sợi quang học cực nhỏ. Họ cũng có thể lấy một mẫu mô nhỏ (sinh thiết) của niêm mạc thực quản để loại trừ hoặc tìm các vấn đề khác.

4.4 Xét nghiệm máu và phân tích nước tiểu

Việc xét nghiệm này giúp loại trừ hoặc xác định các nguyên nhân khác gây ra tình trạng ói và chậm tăng cân của trẻ.

5. Các biện pháp điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em

Việc điều trị chứng trào ngược dạ dày ở trẻ em sẽ dựa trên tình trạng và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

5.1 Trẻ mắc trào ngược dạ dày mức độ nhẹ

Đối với trẻ sơ sinh có các triệu chứng không đáng lo, cha mẹ có thể thay đổi chế độ ăn của bé như:

• Đừng cho trẻ ăn quá nhiều. Cho trẻ ăn ít hơn, chia nhỏ bữa ăn ra có thể làm giảm trào ngược.
• Cho trẻ ợ hơi trước và sau khi bú
• Giữ trẻ thẳng đứng trong khi cho bú trong vòng 15–30 phút. Không đặt con nằm trên ghế, nôi, võng sau khi bú. Tư thế này có thể làm cho tình trạng trào ngược trở nên tồi tệ hơn
• Nếu trẻ còn đang bú mẹ, chế độ dinh dưỡng của mẹ có thể ảnh hưởng đến tình trạng trào ngược dạ dày ở trẻ. Vì vậy mẹ nên xây dựng thực đơn hợp lý hơn dựa trên sự tư vấn của bác sĩ

Thêm và đó, khói thuốc lá có thể khiến tình trạng trào ngược dạ dày ở trẻ em trở nên tồi tệ hơn. Đừng để bất cứ ai hút thuốc xung quanh con của bạn.

>> Mẹ có thể xem thêm: Cách chữa chảy máu chân răng ở trẻ em đơn giản, hiệu quả mẹ cần biết

5.2 Trẻ mắc trào ngược dạ dày thực quản trong thời gian dài

Nếu các triệu chứng trào ngược dạ dày ở trẻ em vẫn còn tiếp tục. Bác sĩ của trẻ có thể kê các đơn thuốc như:

• Thuốc kháng thụ thế H2, có thể giúp ngăn chặn việc sản xuất axit dạ dày
• Thuốc ức chế bơm proton làm giảm lượng axit trong dạ dày tạo ra
• Thuốc prokinetic giúp cơ vòng thực quản hoạt động tốt hơn và thức ăn trong dạ dày tiêu hóa nhanh hơn. Điều này có thể ngăn ngừa việc trào ngược dạ dày ở trẻ em.

5.3 Trẻ mắc trào ngược dạ dày mức độ nặng

Nếu đã uống thuốc mà tình trạng trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em vẫn không thuyên giảm, phẫu thuật là lựa chọn cuối cùng.

Phẫu thuật trào ngược dạ dày ở trẻ em được gọi là fundoplication. Bác sĩ tạo một van ở đầu dạ dày bằng cách quấn một phần dạ dày quanh thực quản để tăng cường cơ vòng và ngăn trào ngược.

Nhưng các cha mẹ đừng quá lo lắng. Các trường hợp cần phẫu thuật Fundoplication thường rất hiếm gặp.

6. Chăm sóc trẻ bị trào ngược thực quản

Sau khi thảo luận về các triệu chứng của con với bác sĩ nhi khoa; mẹ hãy thử những thay đổi dễ dàng sau đây trong chế độ ăn uống và lối sống để giúp giảm trào ngược dạ dày ở trẻ em.

6.1 Lưu ý quan trọng giúp giảm nhẹ triệu chứng trào ngược thực quản

Để giúp giảm thiểu khả năng trào ngược, hãy thử cho trẻ bú một lượng nhỏ sữa mẹ hoặc sữa công thức nhưng thường xuyên hơn bình thường.

• Nếu trẻ bú bình, hãy hỏi bác sĩ xem mẹ có thể cho một ít ngũ cốc vào bình sữa hay không. Điều này có thể làm dày các chất bên trong đủ để chúng không bị trào ngược dễ dàng.
• Có thể các triệu chứng trào ngược của con có thể do nhạy cảm với protein đậu nành, lúa mì hoặc một thành phần khác trong sữa công thức hoặc ngũ cốc. Hãy nhớ đọc kỹ nhãn thành phần và nói chuyện với bác sĩ trẻ có bị nhạy cảm với thực phẩm cụ thể hay không.
• Cho trẻ ợ hơi thường xuyên trong và sau khi bú để giảm thiểu lượng khí dư thừa và tạo thêm áp lực cho dạ dày.
• Để ngăn chặn tình trạng trào ngược sau bữa ăn; hãy bế trẻ sơ sinh theo chiều thẳng đứng sau khi bú hoặc giữ trẻ ngồi ở tư thế hoàn toàn thẳng đứng.
• Không đặt em bé trên ghế ô tô khi không đi trên đường vì vị trí này có thể thúc đẩy trào ngược.
• Đối với trẻ tập đi, hãy phục vụ các bữa ăn nhỏ thường xuyên hơn để giúp ngăn ngừa trào ngược.
• Nhắc con không nằm trong vòng hai giờ sau khi ăn.
• Hãy cho con biết con đeo đai quá chặt và cúi người xuống có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng trào ngược.
• Đảm bảo rằng tã của con bạn hoặc dây thắt lưng và thắt lưng của con bạn không quá chật.
• Nếu trẻ bị thừa cân, hãy nói chuyện với bác sĩ nhi khoa về những cách giảm cân an toàn.
• Không nên để trẻ nhỏ hoặc trẻ em ở gần khói thuốc lá; vì khói thuốc có thể làm cho các triệu chứng trào ngược thậm chí tồi tệ hơn.

6.2 Thực phẩm trẻ em bị trào ngược thực quản nên tránh

Một số loại thực phẩm có thể làm trầm trọng thêm trào ngược thực quản và trẻ em nên tránh, bao gồm:

• Nước giải khát có ga.
• Thực phẩm béo như khoai tây chiên hoặc bánh pizza.
• Thức ăn cay.
• Thực phẩm có tính axit, chẳng hạn như dưa chua, trái cây họ cam quýt và nước trái cây, tương cà hoặc các thực phẩm làm từ cà chua khác.
• Sô cô la.
• Caffeine, chẳng hạn như trong soda.
• Bạc hà.
• Mù tạt và giấm.

Một số thực phẩm có thể gây ra nhiều triệu chứng trào ngược hơn những thực phẩm khác, vì vậy hãy theo dõi lượng ăn của trẻ trong vài ngày để xác định các tác nhân gây ra thực phẩm cụ thể. Cũng nên nhớ rằng trẻ em bị GERD không nên ăn bất kỳ thức ăn nào trong vòng hai đến ba giờ trước khi đi ngủ.

Trào ngược dạ dày ở trẻ em là hiện tượng thức ăn và dịch axit ở dạ dày trào ngược lên thực quản. Trẻ em dễ bị trào ngược dạ dày thực quản là vì cấu trúc hệ tiêu hóa của bé chưa được hoàn thiện và hoạt động chưa hiệu quả. Nôn trớ, ho, biếng ăn, cân nặng thay đổi thất thường là những triệu chứng đặc trưng của trào ngược dạ dày ở trẻ em.

Trào ngược dạ dày lâu ngày có thể khiến trẻ mắc các biến chứng nguy hiểm về tiêu hóa, hô hấp, răng miệng và tai mũi họng. Để những biến chứng này không xảy ra ở bé, cha mẹ nên thay thói quen ăn uống của trẻ và đưa trẻ đến bệnh viện nếu bệnh tình trở nặng.

Các bài viết của MarryBaby chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.