Cúng mùng 5 tháng 5: Mâm cúng và bài văn khấn Tết Đoan ngọ

Cúng mùng 5 tháng 5 là phong tục cổ truyền bắt nguồn từ những nước có nền sản xuất nông nghiệp như Việt Nam. Người ta gọi Tết Đoan ngọ là Tết diệt sâu bọ, với mong ước mùa màng sạch thiên địch, làm ăn thuận lợi.

Nguồn gốc Tết Đoan ngọ tại Việt Nam

Khác với quan niệm của người Trung Quốc, Tết Đoan ngọ của Việt Nam không liên quan gì đến ngày mất của Khuất Nguyên. Tương truyền, sau vụ mùa, người dân mừng trúng mùa nhưng sâu bọ kéo đến gây hại. Một lão ông tự là Đôi Truân đột nhiên xuất hiện, dạy người dân cúng bánh tro, trái cây, vận động thân thể. Sâu bọ đột nhiên chết sạch.

Từ đó, người Việt Nam tin rằng vào ngày này cứ sắm mâm cúng, lễ vật là bánh tro, trái cây, rượu…, cúng vào giữa giờ Ngọ (12h trưa), sâu bọ sẽ sợ mà không quấy phá mùa màng nữa.

Thành lệ, sáng sớm Tết diệt sâu bọ, người Việt ăn hoa quả, rượu nếp, trứng luộc, bánh đa, mận, dưa hấu… bôi vôi lên thóp đầu, ngực, rốn để diệt sâu bọ. Nhiều người mua bùa chỉ đeo cho trẻ. Bùa kết bằng chỉ ngũ sắc, kết theo hình hoa sen, quả đào, quả ớt…

Vào đúng giờ Ngọ, người ta làm lễ cúng gia tiên, hái lá thuốc vì đó là giờ có Dương khí tốt nhất. Người ta hái lá trong vườn, càng nhiều loại càng tốt. Các loại lá thảo dược như lá ích mẫu, lá cối xay, lá vối, ngải cứu, sả, tử tô, kinh giới, lá tre, lá bưởi… Lá phơi khô, đem nấu nước uống để diệt sâu bọ trong người.

Mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5

Trước khi cúng, người ta thường cột chùm lá thuốc trước cửa, bên góc bàn thờ để cầu may mắn và diệt sâu bọ.

Mâm lễ cúng gia tiên ngày Tết Đoan Ngọ gồm:

• Nhang (hương), hoa tươi, vàng mã, nước, rượu nếp.
• Các loại hoa quả vào mùa như mận, hồng xiêm, dưa hấu, vải, chuối…
• Xôi, chè, bánh ú tro (còn gọi là bánh tro). Miền Bắc còn cúng bánh trôi bánh chay
• Cơm rượu
• Đĩa thịt vịt hoặc heo quay (rất thịnh ở TPHCM và các tỉnh miền Nam)

Người ta tin rằng ăn cơm rượu có thể giúp diệt sâu bọ trong người. Món này không thể thiếu trong mâm cúng Tết đoan ngọ

Văn khấn Tết Đoan Ngọ

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

– Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

– Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.

– Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ khảo, Tổ Tỷ)

Tín chủ chúng con là:……………………………………………

Ngụ tại:………………………………………………………….

Hôm nay là ngày Đoan Ngọ, chúng con sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, hoa đăng, trà quả dâng lên trước án.

Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng, Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần, cúi xin các Ngài giáng lâm trước án chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ…………………, cúi xin các vị thương xót con cháu chứng giám tâm thành thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ con lại kính mời các vị Tiền chủ, Hậu chủ tại nhà này, đất này đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, độ cho chúng con thân cung khang thái, bản mệnh bình an.

Bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng bình an thịnh vượng.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

Cúng mùng 5 tháng 5 ngày nay tuy không còn giữ nhiều tục lệ như xưa, nhưng đây là ngày lễ thú vị và nhiều ý nghĩa cần được giữ gìn trong mỗi nếp nhà Việt.