Mẹ cần hiểu gì để phòng ngừa dị tật thai nhi từ sớm?
Trong những tháng đầu thai kỳ, bé đang được hình thành từng chút một: từ não bộ, tủy sống cho đến tim và các cơ quan quan trọng. Đây cũng là giai đoạn nhạy cảm nhất chỉ một thiếu hụt nhỏ về dinh dưỡng hoặc một yếu tố bất lợi từ môi trường cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của bé.
Dị tật thai nhi là gì?
Dị tật thai nhi (còn gọi là bất thường bẩm sinh) là những bất thường xuất hiện trong quá trình bé hình thành trong bụng mẹ, có thể ảnh hưởng đến cấu trúc cơ thể, chức năng cơ quan hoặc sự phát triển toàn diện của trẻ.
Dị tật có thể nhẹ, nhưng cũng có những dạng nghiêm trọng ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và cuộc sống của bé. Điều quan trọng là mẹ cần hiểu nguyên nhân và cách phòng ngừa, để thai kỳ an toàn hơn.
1. Nguyên nhân gây dị tật thai nhi
• Thiếu dưỡng chất quan trọng
Đặc biệt là axit folic, vitamin B12, iod, choline, DHA.
Thiếu các dưỡng chất này dễ gây bất thường về não bộ, tủy sống, tim và phát triển trí tuệ.
• Yếu tố môi trường & lối sống
- Tiếp xúc hóa chất, thuốc trừ sâu
- Hút thuốc lá (kể cả thụ động)
- Dùng rượu bia
- Sử dụng thuốc không theo chỉ dẫn bác sĩ
• Bệnh lý của mẹ
Tiểu đường không kiểm soát, béo phì, bệnh tuyến giáp, hoặc nhiễm trùng giai đoạn đầu thai kỳ.
• Di truyền
Một số dị tật mang yếu tố di truyền và cần được tầm soát sớm trong thai kỳ.
2. Những dị tật thường gặp nhất ở thai nhi
• Dị tật ống thần kinh (NTDs)
Bao gồm nứt đốt sống, vô sọ do thiếu axit folic trước và trong thai kỳ
• Dị tật tim bẩm sinh
Thường gặp ở 3 tháng đầu thai kỳ nếu mẹ thiếu dinh dưỡng hoặc ảnh hưởng bởi yếu tố môi trường.
• Dị tật tay chân hoặc xương khớp
Có thể xuất phát từ bất thường cấu trúc hoặc thiếu dưỡng chất phát triển mô.
• Dị tật liên quan đến tuyến giáp và trí não
Thường liên quan đến thiếu iod trong thai kỳ.
3. Cách phòng ngừa dị tật thai nhi từ sớm
Bổ sung dưỡng chất đúng thời điểm
Đây là yếu tố quan trọng nhất.
- Axit folic: uống từ 1–3 tháng trước khi mang thai để giảm mạnh nguy cơ dị tật ống thần kinh.
- Vitamin B12, DHA, choline, iod: giúp hoàn thiện não bộ, hệ thần kinh, tim và tuyến giáp của bé.
Giữ lối sống lành mạnh
Hạn chế rượu bia, thuốc lá, hóa chất, thức khuya và stress kéo dài—đều là yếu tố làm tăng nguy cơ dị tật.
Khám thai đúng lịch
Các mốc như đo độ mờ da gáy, Double test, Triple test và siêu âm hình thái giúp phát hiện bất thường kịp thời.
4. Mẹ nên bổ sung gì để giảm nguy cơ dị tật?
Mẹ có thể bắt đầu từ những thực phẩm quen thuộc:
- Rau xanh đậm, đậu và trái cây họ cam → giàu axit folic, giúp ống thần kinh đóng đúng thời điểm.
- Thịt, cá, trứng, sữa → bổ sung vitamin B12 và hỗ trợ tạo máu.
- Cá béo và tảo → giàu DHA cho não bộ và thị giác.
- Trứng, thịt, đậu → nguồn choline quan trọng cho tế bào não.
- Muối iod và hải sản → giúp tuyến giáp phát triển bình thường, giảm nguy cơ chậm trí tuệ.
Chỉ cần mẹ ăn đủ và đa dạng, bé sẽ có nền tảng phát triển hoàn thiện ngay từ trong bụng.
5. Mẹ cũng đừng quá lo nhé
Dị tật thai nhi không phải là điều khiến mẹ phải lo sợ, mà là điều mẹ có thể chủ động phòng ngừa. Chỉ cần mẹ quan tâm đến bổ sung dưỡng chất, sinh hoạt lành mạnh và khám thai đúng lịch, bé yêu sẽ có một hành trình phát triển an toàn ngay từ trong bụng mẹ.
