Trẻ sốt cao 40 độ: Bố mẹ cần làm gì?

Sốt là một phần quan trọng trong quá trình bảo vệ cơ thể chống lại nhiễm trùng. Nhưng trẻ sốt cao 40 độ lại gây ra nhiều hệ quả nghiêm trọng. Do đó, dù trẻ sốt nhẹ hay trẻ sốt cao 40 độ thì cũng cần được mẹ theo dõi chặt chẽ.

Khi nào cần đưa trẻ sốt cao 40 độ đến gặp bác sĩ?

Mặc dù sốt báo hiệu rằng một trận chiến có thể đang diễn ra bên trong cơ thể nhưng sốt là nhằm chiến đấu chống tác nhân gây bệnh chứ không phải chống lại cơ thể. Sau đây là những trường hợp trẻ bị sốt bố mẹ cần đưa con đến thăm khám bác sĩ

• Trẻ dưới 3 tháng tuổi trở xuống và sốt từ 38ºC.
• Trẻ từ 3 đến 12 tháng tuổi và sốt từ 39ºC.
• Trẻ từ 2 tuổi trở xuống và bị sốt kéo dài hơn 24-48 giờ.
• Trẻ hơn 2 tuổi và bị sốt từ 48-72 giờ.
• Trẻ sốt trên 40ºC.
• Trẻ quấy khóc, bứt rứt, mệt mỏi, suy kiệt, ngủ li bì.
• Trẻ bị tiêu chảy.
• Trẻ nôn ói, cứng cổ.
• Trẻ co giật, khó thở, tím tái.
• Kèm theo sốt là các triệu chứng khác cho thấy trẻ mắc phải một căn bệnh cần điều trị, chẳng hạn như đau họng, đau tai, ho…
• Sốt kéo dài từ một tuần trở lên ngay cả khi trẻ chỉ sốt nhẹ.
• Có phát ban hoặc xuất hiện vết bầm tím.
• Trẻ gần đây đã được chủng ngừa và sốt từ 38,9 độ trở lên.
• Đau khi đi tiểu.
• Lượng nước tiểu giảm (trẻ sơ sinh ướt ít hơn 4 tã mỗi ngày, trẻ lớn hơn 8-12 tiếng mới đi tiểu một lần)
• Gần đây gia đình đã cho trẻ đi du lịch đến một quốc gia khác.

Nguyên nhân gây sốt ở trẻ

Hầu hết các bệnh nhiễm trùng đều có thể gây sốt, thậm chí làm trẻ sốt cao 40 độ hoặc hơn.

• Nhiễm trùng xương (viêm tủy xương), viêm ruột thừa, nhiễm trùng da hoặc viêm mô tế bào, viêm màng não.
• Nhiễm trùng đường hô hấp như cảm lạnh hoặc các bệnh cúm, viêm họng, nhiễm trùng tai, nhiễm trùng xoang, tăng bạch cầu đơn nhân, viêm phế quản, viêm phổi và bệnh lao.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Cúm dạ dày hay viêm dạ dày ruột do virus, vi khuẩn.Trẻ em có thể bị sốt nhẹ trong 1 hoặc 2 ngày sau khi chủng ngừa.

Mọc răng cũng có thể khiến nhiệt độ của trẻ tăng nhẹ, nhưng không cao hơn 37,8ºC.

Trẻ mắc các rối loạn tự miễn dịch hoặc viêm nhiễm cũng có thể gây sốt.

Triệu chứng đầu tiên của bệnh ung thư có thể là sốt. Điều này đặc biệt đúng với bệnh Hodgkin, u lympho không Hodgkin và bệnh bạch cầu.

Những cơn sốt không rõ nguyên nhân kéo dài nhiều ngày hoặc nhiều tuần được gọi là sốt không rõ nguyên nhân (FUO: Fever of unknown origin).

>>> Mẹ có thể quan tâm Cách nhận biết trẻ sơ sinh bị sốt và hướng dẫn chăm sóc con

Làm gì khi trẻ sốt cao 40 độ?

1. Cách bố mẹ chăm sóc trẻ bị sốt

Khi trẻ sốt cao 40 độ, mẹ cần làm những việc sau:

• Cho trẻ uống thuốc hạ sốt (đúng liều lượng như khuyến nghị).
• Bù nước cho trẻ.
• Nhanh chóng hạ nhiệt bằng cách cho trẻ tắm nước ấm hoặc lau mát cho trẻ. Điều này chỉ có hiệu quả sau khi dùng thuốc, nếu không, có thể trẻ sốt cao 40 độ trở lại.
• Không tắm nước lạnh, chườm đá hoặc cồn. Những chất này làm mát da nhưng thường khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn do gây rùng mình, làm tăng nhiệt độ cơ thể.
• Không đắp chăn khi trẻ bị sốt ớn lạnh. Việc ủ ấm khiến cơ thể khó thoát nhiệt làm gia tăng tình trạng sốt và sốt kéo dài. Mặt khác, càng đắp chăn thân nhiệt càng cao khiến trẻ càng lạnh thêm.

2. Lưu ý khi sử dụng thuốc cho trẻ sốt cao 40 độ

Nếu con quấy khóc hoặc khó chịu, bố mẹ có thể sử dụng thuốc acetaminophen hoặc ibuprofen dựa trên khuyến nghị về độ tuổi hoặc cân nặng của gói thuốc. (Trừ khi được bác sĩ hướng dẫn, không bao giờ cho trẻ uống aspirin do có liên quan đến hội chứng Reye, một bệnh hiếm gặp nhưng có khả năng gây tử vong.)

Nếu bố mẹ không biết liều lượng khuyến cáo hoặc con dưới 2 tuổi, hãy gọi cho bác sĩ để biết nên cho trẻ sốt cao 40 độ uống như thế nào.

Trẻ sơ sinh dưới 2 tháng tuổi không được cho uống bất kỳ loại thuốc nào để hạ sốt khi chưa được bác sĩ chỉ định. Nếu con có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào; hãy hỏi bác sĩ để xem loại thuốc nào là tốt nhất để sử dụng. Hãy nhớ rằng thuốc hạ sốt có thể tạm thời làm hạ nhiệt độ; nhưng thường sẽ không làm cho nhiệt độ trở lại bình thường ngay tức thì; và nó sẽ không điều trị được lý do cơ bản gây ra cơn sốt.

3. Nên cho trẻ sốt cao 40 độ ăn gì?

Nên cho trẻ sốt cao 40 độ ăn các thực phẩm mềm, nhạt, dễ tiêu hóa như cháo, ngũ cốc, sữa… Trẻ cũng có thể ăn được một số loại trái cây như chuối, đu đủ, cam…

Bên cạnh đó, cần bổ sung thực phẩm giàu đạm, ít béo và không cay.

Mẹ nên chia nhỏ các bữa ăn để việc tiêu hóa thức ăn dễ dàng hơn. Khi trẻ sốt, nhất là với trẻ sốt cao 40 độ, bé có thể mệt không muốn ăn. Khi đó, mẹ không nên ép trẻ ăn.

4. Hãy nhẹ nhàng với trẻ

Mẹ cần đảm bảo rằng con được nghỉ ngơi nhiều. Nằm trên giường cả ngày là không cần thiết, nhưng một đứa trẻ bị sốt cần thư giãn.

Tốt nhất, mẹ không nên để trẻ bị sốt đến trường hoặc nhà trẻ. Hầu hết các bác sĩ cảm thấy rằng bé có thể an toàn để đi học khi nhiệt độ bình thường trong 24 giờ liên tục.

Không nên làm gì trẻ sốt cao 40 độ?

Sau đây là hướng dẫn của Cơ quan Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (National Health Service – NHS) về những điều cần tránh khi chăm sóc trẻ sốt cao 40 độ:

• Không cởi quần áo của con hoặc dùng miếng bọt biển để làm mát trẻ; nhiệt độ cao là một phản ứng tự nhiên và lành mạnh đối với nhiễm trùng.
• Không che chúng trong quá nhiều quần áo hoặc khăn trải giường.
• Không cho trẻ em dưới 16 tuổi uống aspirin.
• Không kết hợp thuốc ibuprofen và paracetamol, trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
• Không cho trẻ dưới 2 tháng dùng paracetamol.
• Không cho trẻ dưới 3 tháng hoặc dưới 5kg dùng ibuprofen.
• Không cho trẻ em bị hen suyễn ibuprofen.

Một số câu hỏi thường gặp khi chăm sóc trẻ sốt cao 40 độ

1. Trẻ em sốt cao 40 độ có bị tổn thương não?

Tổn thương não do sốt nói chung sẽ không xảy ra trừ khi sốt trên 42ºC. Những cơn sốt do nhiễm trùng sẽ hiếm khi vượt quá 40,6ºC ngoại trừ trẻ mặc quần áo quá dày hoặc ở nơi quá nóng, cơ thể không thể giải nhiệt.

Vì vậy, để tránh nhiệt độ tăng quá cao gây nguy hiểm cho bé, mẹ cần kết hợp giải nhiệt và cho bé uống thuốc hạ sốt. Nhưng mẹ nhớ chỉ cho bé uống thuốc hạ sốt khi nhiệt độ của bé trên 38,5ºC.

2. Trẻ sốt cao 40 độ có bị co giật?

Co giật do sốt xảy ra ở một số trẻ em không phân biệt sốt nhẹ hay sốt cao. Song trẻ em sốt cao trên 40ºC sẽ tăng nguy cơ co giật. Điều đặc biệt là co giật do sốt thường gặp ở trẻ dưới sáu tuổi; nhưng bố mẹ cần theo dõi sát để cho bé đi khám bệnh kịp thời.

Hầu hết các cơn co giật do sốt kết thúc nhanh và không là nguyên nhân gây động kinh ở trẻ. Sốt co giật hiếm khi gây ra bất kỳ tác hại vĩnh viễn nào trừ khi trẻ bị viêm màng não, viêm não hoặc có tổn thương não từ trước.

Tóm lại, khi trẻ sốt cao, đặc biệt là với trẻ sốt cao 40 độ, mẹ cần giữ bình tĩnh và xử trí như hướng dẫn. Nếu sau khi đã áp dụng cách xử lý khi trẻ bị sốt mà tình hình không cải thiện thì mẹ cần cho con đến cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ.

Hương Lê