Cúng đầy tháng cho bé trai tất tần tật những điều cần biết

Cúng đầy tháng cho bé trai là truyền thống lâu đời của người Việt. Khi trẻ sơ sinh tròn 30 ngày tuổi, cha mẹ sẽ làm mâm cúng đầy tháng bé trai để cúng cáo trời đất, tổ tiên và chính thức đặt tên cho con.

Lễ cúng đầy tháng cho bé trai được ba mẹ tổ chức để cầu trời Phật, tổ tiên đón nhận và ban phước lành cho con. Ba mẹ cầu mong em bé sẽ luôn khỏe mạnh, hay ăn, chóng lớn, ngoan ngoãn và thông minh. Sau này khi lớn lên, con sẽ có một đời bình an và hạnh phúc.

Nguồn gốc của lễ cúng đầy tháng cho bé trai

Khi nói về nguồn gốc của lễ cúng đầy tháng, ở mỗi nơi sẽ có những câu chuyện khác nhau. Tuy nhiên, hầu hết đều là những câu chuyện về các bà Mụ và Đức ông, đồng thời cũng là nghi lễ khẳng định sự hiện hữu của một thành viên mới.

Câu chuyện thường được các bà mẹ truyền tai nhau về tục này đó là: Mỗi đứa trẻ sơ sinh đều do các vị Đại Tiên (Bà Chúa Đầu thai) hay còn gọi là 12 Bà Mụ nặn ra. Mỗi Mụ Bà sẽ có trách nhiệm nặn ra một bộ phận cho đứa trẻ như mắt, mũi, tay, chân, tóc… xấu hay đẹp cũng do tay các Bà Mụ nặn ra.

Do đó, khi bé yêu tròn một tháng và khỏe mạnh, cha mẹ phải thực hiện nghi lễ cúng Bà Mụ và Đức ông để cảm ơn các vị đã đem đứa trẻ đến nhà, giúp mẹ tròn con vuông.

12 Bà Mụ (mẹ sanh) là những ai?

12 Bà Mụ là các thần giúp việc cho Ngọc Hoàng, mỗi bà kiêm một việc trong sinh nở giáo dưỡng, được gọi tên như sau:

• Mụ bà Trần Tứ Nương coi việc sinh đẻ (chú sanh)
• Mụ bà Vạn Tứ Nương coi việc thai nghén (chú thai)
• Mụ bà Lâm Cửu Nương coi việc thụ thai (thủ thai)
• Mụ bà Lưu Thất Nương coi việc nặn hình hài nam, nữ cho đứa bé (chú nam nữ)
• Mụ bà Lâm Nhất Nương coi việc chăm sóc bào thai (an thai)
• Mụ bà Lý Đại Nương coi việc chuyển dạ (chuyển sanh)
• Mụ bà Hứa Đại Nương coi việc khai hoa nở nhụy (hộ sản)
• Mụ bà Cao Tứ Nương coi việc ở cữ (dưỡng sanh)
• Mụ bà Tăng Ngũ Nương coi việc chăm sóc trẻ sơ sinh (bảo tống)
• Mụ bà Mã Ngũ Nương coi việc ẵm bồng con trẻ (tống tử)
• Mụ bà Trúc Ngũ Nương coi việc giữ trẻ (bảo tử)
• Mụ bà Nguyễn Tam Nương coi việc chứng kiến và giám sát việc sinh đẻ (giám sanh)

Cách tính ngày cúng đầy tháng cho bé trai

Ngày sinh của bé được tính theo cả ngày Dương (lịch phương Tây) lẫn ngày Âm (lịch phương Đông). Tuy nhiên, lễ cúng đầy tháng cho bé trai được tính theo ngày Âm lịch.

Theo truyền thống, lễ cúng mụ đầy tháng cho bé trai sẽ diễn ra vào ngày sinh thứ 29 của trẻ. Dân gian dùng cách tính ngày cúng đầy tháng là “gái lùi hai, trai lùi một”. Bên cạnh đó, lễ cúng đầy tháng sẽ được thực hiện vào lúc sáng sớm hoặc chiều tối.

Hiện nay, nhiều cha mẹ hiện đại lại căn cứ vào lịch Dương để tổ chức lễ cúng đầy tháng cho con. Cha mẹ sẽ lấy ngày sinh dương lịch của con làm mốc và đúng ngày đó tháng sau sẽ tổ chức lễ cúng đầy tháng cho bé.

Cách cúng đầy tháng cho bé trai đơn giản

Con trai đầy tháng cúng gì? Cha mẹ cần chuẩn bị đồ cúng đầy tháng cho bé trai như sau:

1. Mâm cơm cúng đầy tháng bé trai

Ngoài đồ cúng dành cho bàn thờ Phật, gia tiên, ông địa thì lễ vật cúng đầy tháng cho bé trai bao gồm:

• 12 chén chè nhỏ
• 3 tô chè lớn
• 13 đĩa xôi
• 1 con gà luộc
• Bộ tam sên (thịt heo luộc, trứng luộc, tôm hoặc cua luộc)
• Mâm ngũ quả, hoa tươi, nhang, đèn, trà, rượu, nước muối, gạo, 1 bộ đồ hình thế (ghi tên và ngày tháng năm sinh của bé, cúng xong sẽ đốt đi để giải hạn cho bé)
• 13 miếng trầu cánh phượng, 13 đôi hài, 13 bộ váy áo đẹp và 13 nén vàng. Trong đó đĩa xôi, miếng trầu, đôi hài, váy áo và nén vàng đều phải giống nhau. Tuy nhiên, 12 món kích thước như nhau và 1 bộ có kích thước to hơn.

2. Lễ vật cúng 12 Bà Mụ

Nghi thức cúng đầy tháng cho bé trai cũng bao gồm lễ cúng mụ. Những đồ vật này bao gồm:

• Đồ vàng mã: các đôi hài màu xanh, nén vàng màu xanh, váy áo màu xanh.
• Trầu cau: trầu têm cánh phượng, 12 miếng trầu với cau bổ tư và 1 miếng to hơn với cau nguyên quả.
• Đồ chơi trẻ em bằng nhựa hoặc sành sứ.
• Động vật: cua, con ốc, tôm để sống hoặc có thể hấp chín. Các động vật này có 12 con kích thước bằng nhau và có 1 con to hơn.
• Phẩm oản: Chia 12 phần đều nhau và một phần lớn hơn (hoặc nhiều hơn).
• Lễ mặn: Bao gồm xôi, gà luộc, cơm, canh, món ăn, rượu trắng.
• Kẹo bánh: Chia thành 12 phần và một phần to hơn (hoặc nhiều hơn).
• Hương hoa: Hương, lọ hoa nhiều màu, tiền vàng, nước trắng.

3. Lễ vật cúng Đức ông

Gồm thánh sư, tổ sư và tiên sư có chức năng truyền dạy nghề nghiệp:

• 1 con gà luộc tréo cánh.
• 1 tô cháo lớn.
• 1 tô chè lớn.
• 3 đĩa xôi lớn.
• 1 miếng thịt quay, một đĩa hoa quả (5 loại quả bất kỳ), trầu cau, rượu và đồ hàng mã (giấy tiền).

4. Cách sắp xếp mâm cúng đầy tháng bé trai

Để sắp xếp mâm cúng đầy tháng cho bé trai đơn giản như trên, mẹ cần chia thành 2 mâm. Một mâm trên cách mâm dưới không quá 10 phân.

Trong đó, bàn nhỏ và thấp hơn để bày lễ vật cúng kính Đức ông, còn bàn lớn cao hơn sẽ bày lễ vật cúng 12 Bà Mụ. Cách đặt mâm cúng luôn tuân theo nguyên tắc “Đông bình, Tây quả” tức phía Đông là vị trí đặt bình hoa và phía Tây là vị trí đặt lễ vật.

5. Nghi thức cúng đầy tháng cho con trai

Sau khi bày lễ xong, bố hoặc mẹ sẽ thắp 3 nén hương, rồi bế trẻ ra trước án và khấn theo bài khấn cúng Mụ.

Bài khấn cúng Bà Mụ, tùy địa phương, câu chữ có thể có dị bản, nhưng thường bắt đầu bằng việc kính cẩn xưng danh các Bà Mụ, thần phật; ngày tháng cúng; tên 2 vợ chồng và tên đứa con là trung tâm của lễ cúng, nơi ở của gia đình; lý do cúng; bày tỏ lòng biết ơn công lao của các Bà Mụ và cuối cùng là lời cầu mong các bà độ trì phù hộ.

6. Bài cúng đầy tháng cho bé trai

Văn cúng đầy tháng cho bé trai sẽ như sau:

Người cúng trịnh trọng khấn: “Hôm nay, cháu bé tròn 1 tháng tuổi, gia đình chúng tôi bày mâm lễ vật này, cung thỉnh thập nhị mụ bà và tam đức ông trước về chứng minh nhận lễ, sau tiếp tục phù trợ cho cháu mạnh tay, mạnh chân, mau lớn, hiền, ngoan, phù trợ cho gia đình an vui, hạnh phúc”.

7. Nghi thức đặt tên cho con trai

Sau khi thắp nhang khấn cúng lễ đầy tháng xong sẽ đến nghi thức đặt tên. Người cúng sẽ khấn với tổ tiên một tên họ đầy đủ của bé mà cha mẹ và gia đình đã chọn sẵn, sau đó gieo 2 đồng tiền lên đĩa.

Nếu một đồng tiền úp, một đồng tiền ngửa nghĩa là cái tên ba mẹ xin đặt cho con đã được tổ tiên chấp nhận. Nếu hai đồng tiền đều úp hoặc đều ngửa có nghĩa là tên của con không được tổ tiên chấp nhận, lúc này người cúng cần gieo lại quẻ. Nếu sau ba lần gieo quẻ đều thất bại thì cha mẹ sẽ phải chọn tên khác cho bé.

Kết thúc lễ cúng đầy tháng, mọi người trong gia đình, họ hàng sẽ cùng nhau ăn uống sum vầy và gửi những lời chúc tốt đẹp, may mắn đồng thời lì xì cho bé trai để hoàn tất tiệc đầy tháng.

Ngoài ra, một số nơi còn có nghi thức khai hoa còn gọi là “bắt miếng”. Em bé sẽ được đặt ngay giữa bàn hoặc nằm trong nôi bên cạnh bàn cúng. Người cúng rót trà và thắp hương để xin phép bắt miếng bằng cách bồng đứa trẻ trên một tay, tay kia cầm một nhánh hoa quơ qua, quơ lại trên miệng bé đồng thời nói những lời tốt đẹp như sau:

• Mở miệng ra cho có bông, có hoa
• Mở miệng ra cho kẻ thương, người nhớ
• Mở miệng ra cho có bạc, có tiền
• Mở miệng ra cho xóm giềng quý mến

Giờ đây mẹ đã biết con trai đầy tháng cúng gì cùng những nghi thức cơ bản để làm lễ cúng đầy tháng cho bé trai. Tuy nhiên, đây chỉ là cách làm lẽ chung chung song bạn có thể tùy theo vùng miền mình sống hoặc điều kiện kinh tế, thời gian để chọn thủ tục cúng đầy tháng cho bé trai đơn giản hoặc cầu kỳ. Ví dụ như cúng đầy tháng cho bé trai ở miền Bắc hoặc cúng đầy tháng cho bé trai ở miền Nam.

CÁT ANH