Cách tiêu tiền của dân "nghiện" mua sắm: Coi chừng hiệu ứng Diderot

Bạn có bao giờ tự hỏi vì sao những catalog hàng mới luôn làm bạn thích mê và muốn bỏ tiền mua ngay, dù món đồ ấy bạn đã có? Cách tiêu tiền thiếu kiểm soát này được lý giải bằng câu chuyện lý thú về ngài triết gia Diderot (Pháp).

Hành vi tiêu dùng của Diderot

Hiệu ứng Diderot là thuật ngữ của mô hình tiêu thụ, được đặt tên sau khi nhà triết học người Pháp Denis Diderot. Câu chuyện về ông rất thú vị: Diderot vốn nghèo khó gần như suốt đời. Đến năm 52 tuổi, ông bán thư viện cá nhân với món tiền lớn và tự thưởng cho mình chiếc áo khoác đỏ tươi tuyệt đẹp.

Diderot hài lòng với chiếc áo đến mức thấy những vật dụng xung quanh của mình quá cũ kỹ và quê mùa. Ông tung tiền thay chiếc ghế rơm cũ lấy chiếc ghế bành phủ da Ma rốc. Bàn cũ trong nhà được thay thế bằng một cái bàn đắt tiền mới… Cứ như vậy, ông không bao giờ thỏa mãn với vật dụng mình có và lún vào nợ nần.

Hiệu ứng Diderot có thể hiểu nôm na: Việc sở hữu một món đồ mới thường tạo ra tâm lý mua sắm nhiều hơn và dẫn đến “vòng xoáy mua sắm” khiến chúng ta tiêu tiền vào những thứ mình không thật sự cần. Không bao giờ bạn thấy thỏa mãn trong việc mua sắm.

Bạn nên tỉnh táo trong cách tiêu tiền để trở thành chủ nhân của vật dụng chứ đừng biến thành nô lệ của chúng

Đừng trở thành nạn nhân “nghiện” mua sắm

Các nhà bán lẻ cũng nắm bắt nhanh hiệu ứng này để liên tục đưa ra mẫu mã mới, các vật dụng  mới với nhiều phụ kiện kèm theo. Bạn mua chiếc điện thoại Iphone, liền sau đó là phải mua các phụ kiện sành điệu: Tai phone Bluetooth, ốp lưng xịn, ống kính zoom rời…

Tương tự, bạn mua chiếc ghế sofa mới cho phòng khách và chợt thấy nó không hợp. Bạn lại thay giấy dán tường, mua thêm đèn trang trí… Cứ thế, bạn trở nên hoang phí và có cách chi xài nguy hiểm cho thu nhập gia đình.

Các nhà tâm lý học lý giải rằng: Xu hướng tự nhiên của cuộc sống là sự tích lũy. Chúng ta hiếm khi nghĩ đến việc đơn giản hóa, loại bỏ hoặc giảm bớt, mà thay vào đó là luôn tích lũy, thêm vào, nâng cấp và tạo ra thêm.

Tại sao nên học cách lập kế hoạch tài chính ngay từ năm 30 tuổi?

Hạn chế tác động của Hiệu ứng Diderot

Những người nghèo đột nhiên có số tiền lớn thường là “nạn nhân” của cách xài tiền theo hiệu ứng này. Trong khi đó, người có ý thức về quản lý tài chính sẽ tránh được cái bẫy mua sắm này.

Các cách giúp hạn chế Hiệu ứng Diderto

• Bớt tiếp xúc với quảng cáo: Các nhà sản xuất lợi dụng tác động tâm lý này, thường xuyên gửi cho bạn cataloge mới, mail mời chào mua hàng. Bạn hãy tránh những tín hiệu gợi nhắc khiến bạn thực hiện thói quen mua sắm, tránh đi dạo tại Trung tâm mua sắm, không xem website bán hàng online.

• Chỉ mua vật cần thiết: Xu hướng minimalist là khắc tinh của hiệu ứng Diderot này. Bạn chỉ cần mua món cần thiết cho cuộc sống, tránh mua sắm thêm chỉ để phù hợp với món đồ mới mua.

• Tự đặt ra giới hạn cho bản thân: Việc này cũng khó khăn như ăn kiêng giảm cân vậy. Bạn phải tính toán chi phí, tài chính cá nhân và tự đặt ra giới hạn cho một bữa ăn không quá 50.000 đồng, mua áo quần không quá 500.000 đồng/bộ và nghiêm túc tuân thủ theo giới hạn này.

• “Cai nghiện” mua sắm trong 1 tháng: Mua sắm thường xuyên dễ gây nghiện. Bạn thử sống một tháng mà không sắm đồ thời trang, đồ điện tử mới xem nào. Khi tận dụng được đồ cũ, tiết kiệm được chi phí mua đồ bằng cách mượn đồ từ người nhà, hàng xóm, bạn sẽ thấy không đáng để vật gì cũng dốc tiền mua.

• Không đua đòi cho bằng người khác: Thấy người khác mua Iphone 5, bạn cũng ráng mua. Iphone lên đời thường xuyên, bạn cũng cố đổi máy, dù không sử dụng hết tính năng. Bạn đã thấy tiêu tiền thế này thiếu  hợp lý chưa? Tốt nhất, tâm nguyện rằng đồ đạc mua về để phục vụ bạn, chứ không phải bạn tự biến mình thành nô lệ của đồ đạc.

Mua sắm có kế hoạch và chỉ chọn mua món cần thiết để tránh hành vi mua sắm sai lầm

Đây là 6 cách tiết kiệm tiền hiệu quả dành cho bạn

Diderot từng nói, “Hãy lấy ví dụ của tôi làm một bài học. Nghèo khó có tự do của nghèo khó; giàu sang có trở ngại của giàu sang”. Hy vọng, bài viết giúp bạn hiểu và “cai nghiện” được cách tiêu tiền vô tội vạ trước đây.