Nhịp tim trẻ em theo tuổi bình thường là bao nhiêu?

Biết nhịp tim (hay mạch) bình thường của trẻ em theo tuổi là bao nhiêu; và cách kiểm tra nhịp tim của con có thể giúp cha mẹ tránh lo lắng không cần thiết. Chỉ số này cũng có thể giúp cha mẹ xác định tim trẻ đang đập chậm hay nhanh; và biết khi nào cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế.

Trong bài viết, cha mẹ sẽ biết nhịp tim bình thường của trẻ em từ 0-18 tuổi. Đồng thời, biết cách nhận diện khi nhịp tim trẻ em bị đập nhanh, chậm và cách đo nhịp tim cho con.

1. Nhịp tim (mạch) của trẻ em theo tuổi

Nhịp tim chính là số lần tim đập trong mỗi phút. Thông thường, nhịp tim (hay mạch) bình thường của trẻ em 0 – 18 tuổi nằm trong khoảng 47 đến 180 nhịp/phút. Nhịp tim trung bình của trẻ tùy thuộc vào từng độ tuổi, cụ thể như sau:

• Trẻ sơ sinh là khoảng 100 – 160 nhịp/phút.
• Trẻ 1 tuổi là khoảng 88 – 136 nhịp/phút.
• Trẻ 4 – 12 tuổi là khoảng 65 – 115 nhịp/phút.
• Trẻ từ 12 – 18 tuổi là khoảng 47 – 104 nhịp/phút.

Khi trẻ càng lớn thì các chỉ số nhịp tim, nhịp thở, huyết áp sẽ càng giảm theo từng độ tuổi. Cha mẹ lưu ý, nhịp tim của trẻ em cần được đo khi con đang trong trạng thái nghỉ ngơi; và không khóc, hoặc đang chạy hay chơi đùa.

Sau đây là danh sách nhịp tim bình thường của trẻ từ 0 đến 18 tuổi được công bố trong một nghiên cứu năm 2011, đăng tải trên Tạp chí y khoa The Lancet:

Tốt nhất, cha mẹ cần nói chuyện với bác sĩ nhi khoa nếu thấy lo lắng về mạch của trẻ em. Những thông tin trích trong nghiên cứu chỉ mang tính chất tham khảo; và hiện nay chưa có sự nhất quán trong phạm vi tham chiếu khác nhau đối với nhịp tim hay mạch của trẻ em theo độ tuổi.

Bác sĩ sẽ đưa ra một tỷ lệ chính xác hơn dành riêng cho nhịp tim của trẻ em theo tuổi. Cha mẹ cũng có thể thấy rằng, trẻ càng lớn tuổi, nhịp tim sẽ càng giảm. Do đó, cha mẹ không nên sử dụng nhịp tim của người trưởng thành để tham chiếu đối với nhịp tim của trẻ em.

>> Xem thêm: Trẻ bị lột da tay là thiếu chất gì? Bong tróc da tay phải làm sao?

2. Chỉ số chuẩn về nhịp tim, nhịp thở, huyết áp theo lứa tuổi

Ngoài chú ý đến nhịp tim của trẻ em theo tuổi; cha mẹ có thể tham khảo thêm nhịp thở của con theo từng độ tuổi khác nhau:

>> Cha mẹ có thể xem thêm: Trẻ em bị nổi hạch ở cổ có sao không?

3. Cách nhận biết nhịp tim bất thường ở trẻ em theo tuổi

Nhịp tim của trẻ em theo tuổi có thể bình thường; nhanh hoặc chậm. Trong một số dạng nhịp tim nhanh, như nhịp tim nhanh trên thất (SVT), nhịp tim của trẻ em có thể tăng trên 220 nhịp/phút. Ngược lại, một đứa trẻ có nhịp tim chậm có thể dưới 40 nhịp/phút.

Nhịp tim quá nhanh hoặc chậm có thể là một trường hợp khẩn cấp về y tế; đặc biệt nếu con có bất kỳ triệu chứng như:

• Ngất xỉu.
• Chóng mặt.
• Khó chịu cực độ.

Trong trường hợp nêu trên; cha mẹ cần tìm gặp bác sĩ ngay lập tức. Ngoài ra, cha mẹ cũng cần trao đổi thêm với bác sĩ nhi khoa khi con trẻ có những biểu hiện sau:

• Con thường có nhịp tim trên mức bình thường; ngay cả khi đang ngủ.
• Con thường có nhịp tim ở mức thấp nhất; ngay cả khi con đã chạy xung quanh và chơi đùa.

Nhịp tim trên giới hạn mức bình thường có thể là dấu hiệu của một bệnh tim tiềm ẩn. Nó cũng có thể là báo hiệu cho các vấn đề khác trong cơ thể; chẳng hạn như nhiễm trùng hoặc tình trạng trao đổi chất.

Bất kỳ loại nhịp tim bất thường nào đều được coi là rối loạn nhịp tim. Không phải tất cả các rối loạn nhịp tim đều là nguyên nhân đáng lo ngại. Một số là vô hại; nhưng những trẻ em khác có thể cần điều trị y tế.

>> Cha mẹ có thể xem thêm: Bé bị sưng môi trên: Cách xử lý hiệu quả, đơn giản và an toàn

4. Cách đo nhịp tim cho trẻ em theo tuổi

Muốn biết nhịp tim bình thường của trẻ em theo tuổi thì cha mẹ cần phải đo. Có hai cách để đo nhịp tim cho trẻ như sau:

4.1 Sử dụng máy đo nhịp tim

Cha hoặc mẹ lựa chọn một nơi yên tĩnh; có không gian thoáng và để trẻ ngồi hoặc nằm trong tư thế thoải mái. Lưu ý, cha mẹ nên đo lúc trẻ đang bình tĩnh. Nếu trẻ mới vừa vận động hoặc cười, khóc; cha mẹ nên đợi khoảng 5 phút khi nhịp tim của trẻ đã ổn định thì mới đo.

4.2 Cách đếm nhịp tim của trẻ thủ công

Đối với cách này, cha mẹ sẽ đặt ngón trỏ và ngón giữa lên mạch ở cổ, cổ tay hoặc nách của trẻ và đếm số nhịp mạch đập trong một phút. Cha mẹ có thể sử dụng chức năng đồng hồ bấm giờ có trong điện thoại hoặc đồng hồ bấm giờ thông thường để đo mạch của trẻ.

5. Thận trọng khi nhịp tim biến đổi bất thường

Nhịp tim trẻ em thay đổi theo tuổi. Nhịp tim không đều hay nhịp tim biến đổi bất thường là khi trẻ bị rối loạn nhịp tim hoặc tim đập quá nhanh; hoặc quá chậm, lúc này cha mẹ cần phải thận trọng và chú ý theo dõi mạch của trẻ em nhiều hơn.

5.1 Rối loạn nhịp tim ở trẻ em

Rối loạn nhịp tim ở trẻ em có thể do:

• Một tình trạng thể chất; chẳng hạn như khuyết tật tim;
• Khóc và chơi đùa cũng có thể làm thay đổi nhịp tim của trẻ trong một thời gian ngắn;
• Do phản ứng với các yếu tố bên ngoài, chẳng hạn như sốt, nhiễm trùng và một số loại thuốc nhất định.

Hầu hết các rối loạn nhịp tim đều vô hại; nhưng một số có thể nghiêm trọng và thậm chí đe dọa tính mạng.

Nếu cha mẹ quan sát thấy nhịp tim trẻ em theo tuổi bị quá nhanh hoặc quá chậm; điều đó có thể ảnh hưởng đến khả năng bơm máu hiệu quả của tim đến phần còn lại của cơ thể. Lưu lượng máu không đều có thể làm hỏng các cơ quan, bao gồm thận, gan, tim và não.

5.2 Tim đập quá nhanh

Những trường hợp nhịp tim trẻ em theo tuổi quá nhanh thường là khi trẻ vận động hoặc đang bị căng thẳng; gào khóc, cơ thể trẻ đang phát nhiệt hoặc chảy máu, thiếu máu.

Trẻ bị sốc hay viêm cơ tim cũng làm tim đập nhanh. Ngoài ra, một số trường hợp như khi trẻ dùng một số loại thuốc; hoặc do cơ năng sinh lý của tuyến giáp trạng cũng khiến nhịp tim tăng lên.

5.3 Tim đập quá chậm do mắc chứng tổng hợp Sick Sinus

Trẻ em mắc chứng tổng hợp Sick Sinus do các bệnh liên quan đến cơ tim hoặc bệnh tim bẩm sinh gây ra sẽ có biểu hiện là nhịp tim trẻ em theo tuổi quá chậm; trẻ có vận động nhưng nhịp tim không tăng theo.

>> Cha mẹ có thể xem thêm Trẻ ra nhiều mồ hôi sau sốt có đáng lo không?

6. Cách chăm sóc trẻ có rối loạn nhịp tim

6.1 Học cách làm chậm nhịp tim của con

Nếu con bị tái phát các đợt nhịp tim nhanh; bác sĩ có thể hướng dẫn cha mẹ và trẻ các cách để làm chậm nhịp tim.

• Đôi khi ho hoặc nôn khan là hữu ích.
• Đôi khi, một túi nước đá chườm lên mặt cũng có tác dụng.
• Phương pháp Valsalva – khép mũi và miệng và cố gắng thở ra – cũng có thể hiệu quả.

Luôn làm theo các khuyến nghị của bác sĩ một cách chính xác. Đừng ngại đặt câu hỏi nếu cha mẹ không hiểu đầy đủ các hướng dẫn của bác sĩ đối với rối loạn nhịp tim trẻ em theo tuổi.

6.2 Hiểu và quản lý thuốc

Khi trẻ cần sử dụng thuốc điều trị rối loạn nhịp tim; cha mẹ nên cho trẻ dùng thuốc đúng thời điểm. Một số loại thuốc điều trị rối loạn nhịp tim phải được tiêm vào các khoảng thời gian đều đặn trong ngày.

Cha mẹ lưu ý:

• Bác sĩ sẽ giúp cha mẹ xác định cách cho thuốc mà ít gây bất tiện nhất. Đừng ngại đặt câu hỏi.
• Luôn dùng thuốc đúng theo khuyến cáo của bác sĩ. Không bao giờ ngừng cho thuốc mà không hỏi ý kiến ​​bác sĩ trước.

>> Cha mẹ có thể xem thêm 3 nguyên nhân khiến trẻ cảm lạnh làm mẹ không thể ngờ

6.3 Tìm hiểu CPR và các quy trình khẩn cấp

Bất kỳ cha mẹ nào cũng nên học quy trình hồi sức tim phổi (Cardiopulmonary resuscitation – CPR). Cha mẹ có thể cứu mạng con; kể cả trong trường hợp trẻ sơ sinh bị hội chứng đột tử (SIDS).

Kỹ năng hô hấp nhân tạo; bao gồm nhận biết các dấu hiệu khó thở và tim ngừng đập là rất quan trọng nếu con bị bệnh tim; hoặc có nguy cơ mắc chứng loạn nhịp tim đe dọa tính mạng.

6.4 Hiểu và quản lý thiết bị cấy ghép của con

Nếu trẻ có máy chuyển nhịp – phá rung tự động (Implantable Cardioverter-Defibrillators – ICD); hoặc máy khử rung tim; bác sĩ hoặc y tá sẽ cung cấp cho cha mẹ thông tin chi tiết về thiết bị và cách kiểm tra.

Nếu con có máy tạo nhịp tim (pacemaker) – một thiết bị đặc biệt cho phép cha mẹ sử dụng điện thoại để truyền tín hiệu từ máy tạo nhịp tim đến bác sĩ. Điều này giúp cho bác sĩ thông tin chi tiết về hoạt động hàng ngày của thiết bị. Nếu có vấn đề, bác sĩ sẽ liên hệ và cho cha mẹ biết phải làm gì.

Hiểu nhịp tim của trẻ em theo độ tuổi; và những yếu tố ảnh hưởng đến nhịp tim cho phép cha mẹ đưa ra quyết định sáng suốt liệu có nên lo lắng về những bất thường trong nhịp tim của con hay không.

Hãy liên hệ với bác sĩ nhi khoa nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào về nhịp tim của con.