Ăn dặm kiểu Nhật, tập cho bé như thế nào?

Ăn dặm kiểu Nhật là một cách để tập cho bé ăn thô tốt và tìm được niềm vui trong ăn uống. Phương pháp này khuyến khích các mẹ dạy con có thể sớm tự lập trong việc ăn uống và cho bé ăn theo nhu cầu chính.

Cho bé ăn dặm như thế nào theo kiểu Nhật? Mẹ hãy tìm hiểu những thông tin dưới đây nhé.

Ăn dặm kiểu Nhật là gì?

Ăn dặm theo kiểu Nhật là phương pháp được tin tưởng sẽ giúp trẻ ăn ngon hơn, tiêu hóa tốt và bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng.

Ưu điểm của phương pháp ăn dặm kiểu Nhật là phối hợp các loại thực phẩm khác nhau để tạo nên thực đơn ăn dặm đa dạng, ngon miệng và phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ.

Mẫu thực đơn cho trẻ ăn dặm theo kiểu Nhật mẹ có thể tham khảo theo từng giai đoạn phát triển của bé:

Lợi ích của phương pháp ăn dặm kiểu Nhật

Nếu lựa chọn nuôi dạy con với phương pháp ăn dặm kiểu Nhật, bé sẽ nhận được những lợi ích sau:

• Không gây nhàm chán: Ăn dặm kiểu Nhật bắt đầu từ trạng thái lỏng tới đặc, mịn tới loãng nên sẽ không làm bé cảm thấy chán.
• Kỹ năng nhai: Ngoài ra, trong cách chế biến thực phẩm cho bé ăn dặm kiểu Nhật không dùng máy xay nên thức ăn tơi, nhỏ chứ không bị quá nhuyễn, nhờ đó giúp bé phát triển kỹ năng nhai, nuốt tốt hơn.
• Kích thích khả năng vị giác của bé: Ăn riêng từng loại thức ăn giúp bé làm quen tốt hơn với mùi vị thực phẩm.
• Giúp bé tự lập hơn: Bé có thể nhanh chóng tự ngồi ăn một mình không cần sự trợ giúp của mẹ.
• Hạn chế tối đa nguy cơ mắc bệnh thừa cân, béo phì: Do ăn nhiều loại thực phẩm trong một bữa nên trẻ sẽ được cân bằng dinh dưỡng, không bị thừa chất dẫn đến bệnh béo phì.

Nguyên tắc ăn dặm kiểu Nhật

Cho bé ăn dặm như thế nào theo kiểu Nhật? Để áp dụng phương pháp ăn dặm kiểu Nhật, mẹ lưu ý một số vấn đề sau:

1. Thời điểm nào thích hợp cho bé ăn dặm theo kiểu Nhật?

Theo lý thuyết, bé sẽ ăn dặm khi đã đủ 6 tháng tuổi. Trên thực tế các mẹ nên bắt đầu cho con ăn dặm khi bé đã có những biểu hiện như: Thèm ăn, đòi thức ăn khi thấy người lớn ăn, biết cách ngậm thìa tương đối.

Tuy nhiên, cũng có nhiều bé đòi ăn sớm nhưng thật sự chưa sẵn sàng cho việc ăn dặm, vì thế mẹ phải là người hiểu tâm lý của con để nhận ra thời điểm thích hợp tập cho bé ăn dặm.

Thời gian lý tưởng để tập ăn dặm cho bé là khi trẻ đủ 6 tháng tuổi để đảm bảo cho hệ tiêu hóa và đường ruột của con.

2. Ăn dặm kiểu Nhật với thực phẩm nào đầu tiên?

Thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho bé 6 tháng trở đi nên bắt đầu với những thực phẩm đầu tiên dưới đây:

a. Hoa quả, sinh tố hoa quả

Mẹ có thể cho bé ăn hoa quả khi con đã ở cuối tháng thứ 5 bằng cách chế biến thành các món sinh tố rồi nấu chín. Bé từ 6 tháng thì có thể ăn hoa quả trực tiếp. Một số loại hoa quả tốt cho bé bao gồm:

• Táo
• Lê
• Kiwi
• Bơ
• Chuối
• Mận tây
• Cherry
• Dâu tây

*Lưu ý: Một số loại quả có vị chua như cam, chanh leo, bưởi thì mẹ nên cho bé ăn vào thời điểm con được 8 tháng tuổi trở đi bằng cách vắt lấy nước rồi pha loãng. Bởi vì các loại trái cây này có axit nên nếu cho ăn quá sớm sẽ gây hại cho dạ dày của bé.

b. Bột ngọt/bột ăn liền/bột sữa

Trong hướng dẫn ăn dặm kiểu Nhật chuẩn thì không có việc cho bé ăn bột. Lý do là các mẹ Nhật cho con ăn cháo ngay từ những ngày đầu ăn dặm. Tuy nhiên, các mẹ có thể cho bé ăn bột trong thời gian đầu như truyền thống để bé tập làm quen với thức ăn đặc hơn sữa cũng như làm quen với việc ăn bằng thìa.

Mẹ chỉ nên cho bé ăn bột trong thời gian ngắn vì nếu kéo dài việc này, bé sẽ không phát triển được kỹ năng nhai. Điều này sẽ gây khó khăn cho trẻ trong các giai đoạn tập ăn thức ăn đặc hơn. Thời gian cho bé ăn bột tốt nhất chỉ nên kéo dài khoảng 1-2 tuần.

c. Cà rốt tráng đường ruột

Trước khi chính thức ăn dặm khoảng 2 tuần, mẹ có thể cho bé uống nươc ép cà rốt hàng ngày với liều lượng 5-10ml. Việc này là để giúp ổn định đường ruột, ngăn ngừa tình trạng rối loạn tiêu hóa và giúp bé sẵn sàng đón nhận các loại thực phẩm mới.

d. Nấu nước dashi khi cho con ăn dặm kiểu Nhật

Nước dashi là một loại nước dùng không thể thiếu khi cho trẻ ăn dặm theo kiểu Nhật. Mẹ nên ưu tiên làm nước dashi từ rau củ quả sẽ tốt cho con hơn hết. Cách nấu nước dashi cũng khá đơn giản, mẹ tham khảo các bước dưới đây nhé:

Bước 1: Rau củ quả rửa sạch, cắt thành nhiều khúc.

Bước 2: Cho nước vào nồi, lượng nước nên đổ cách chừng 1 đốt ngón tay, rồi cho nguyên liệu vào, chú ý nguyên liệu nào nên cho trước, nguyên liệu nào nên cho sau. Đun khoảng 30-40 phút rồi lấy phần nước dùng làm canh cho bé khi ăn bột, ăn cháo…

Nếu mẹ muốn biết thêm một số công thức làm nước dashi, có thể tham khảo các công thức dưới đây:

Công thức 1: Cà rốt, khoai tây, quả su su, đậu cove.

Công thức 2: Su hào, rau cải thảo, sup lơ xanh, trắng.

Công thức 3: Hành tây, rau bắp cải, củ cải trắng.

Công thức 4: Các loại nước luộc rau như: rau cải, rau chân vịt.

Công thức 5: Dùng bột dashi cô đặc của Nhật pha thành nước dashi luôn, rất tiện lợi và tiết kiệm thời gian.

Công thức 6: Nấu nước dashi từ cá bào và rong biển Kombu chuẩn theo đúng các mẹ Nhật.

Lưu ý khi cho bé ăn dặm kiểu Nhật

Theo truyền thống ở Nhật, các mẹ thường cho bé ăn dặm từ khá sớm, lúc con được 100 ngày tuổi. Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật chú trọng vào việc giúp bé làm quen với mùi vị thức ăn và phát triển khả năng vị giác. Theo đó, mỗi ngày mẹ chỉ cho bé ăn 1 bữa ăn dặm bên cạnh việc bú mẹ.

Hiện nay, tùy theo sự phát triển của trẻ mà các mẹ có thể quyết định thời gian cho con ăn dặm. Thông thường, khi bé được 5-6 tháng tuổi thì mẹ có thể bắt đầu tập cho con ăn các thức ăn mới. Khi cho bé ăn dặm kiểu Nhật, mẹ nên lưu ý những điều sau:

• Cần thực hiện đúng cách nấu cháo cho bé ăn dặm với tỷ lệ gạo và nước là 1:10. Độ đặc của cháo sẽ tăng dần theo tuổi của bé.
• Bữa ăn của bé cần đủ 3 nhóm thực phẩm bao gồm tinh bột, đạm và vitamin theo chuẩn “vàng-đỏ-xanh”. Thực đơn ăn dặm sẽ được thay đổi thường xuyên để giúp bé làm quen với nhiều loại thực phẩm cũng như nạp được nhiều loại dưỡng chất khác nhau.
• Không thêm gia vị vào thức ăn của bé.
• Cách cho trẻ ăn dặm là tập cho bé ăn đúng bữa. Khi bé biết ngồi, mẹ nên để con ngồi ăn chung với ba mẹ.
• Tập cho con tự cầm muỗng xúc ăn để rèn tính tự lập cũng như kỹ năng sử dụng dụng cụ ăn uống.
• Không ép bé ăn.
• Khi giới thiệu một món ăn mới cho bé, mẹ nên kiên nhẫn thử cho con ăn trong khoảng 3-4 ngày.
• Bé bắt đầu ăn cháo loãng rồi đặc dần theo từng độ tuổi trong quá trình ăn dặm.

Thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho từng độ tuổi

1. Thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho bé 5 tháng tuổi

Với những trẻ muốn ăn sớm, thèm thuồng khi nhìn người khác ăn, bú sữa ít đi, vào cuối tháng thứ 5 mẹ có thể cho tập ăn từ từ. Trong tuần ăn dặm đầu tiên, mẹ nên cho bé ăn cháo loãng, xay nhuyễn để bé tập quen dần với thức ăn mới. Cháo được nấu theo tỷ lệ 1:10. Tức là 1 gạo và 10 nước.

Lượng thức ăn cho bé trong tuần đầu:

• 2 ngày đầu tiên: 1 thìa (5ml)
• 3 ngày tiếp theo: 2 thìa (10ml)
• 3 ngày tiếp theo: 3 thìa (15ml)

2. Thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho bé 6 tháng

Thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho bé 6 tháng thường bao gồm một số loại rau củ quả, loại dễ tiêu hóa. Thức ăn của bé trong giai đoạn này phải trơn, mịn để bé dễ ăn và không bị nghẹn.

Nếu bé không thích và từ chối món ăn nào đó, mẹ không được ép mà nên ngưng 2-3 ngày sau mới cho bé thử lại. Giai đoạn này, mẹ chủ yếu nên tập cho bé làm quen với các dạng thức ăn khác ngoài sữa để con rèn các phản xạ nuốt thức ăn và học cách ăn bằng muỗng.

Ba mẹ nhớ dùng rây để xay nhuyễn, không dùng máy xay. Làm như vậy sẽ tách các nguyên liệu ra để bé có thể nếm được hương vị ban đầu của thức ăn.

Những thực phẩm bé có thể ăn trong giai đoạn này bao gồm:

• Tinh bột: Cháo loãng (gạo), bánh mì, bún, miến, khoai lang, chuối, khoai tây
• Đạm: Đậu hũ, lòng đỏ trứng, cá, bột nếp, sữa chua, phô mai
• Vitamin: Cải bó xôi, bí đỏ, cà chua, cà rốt, cải ngọt, bắp cải, củ cải, táo, cam, dâu, hành tây

  

3. Thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho bé 7 – 8 tháng

Ở giai đoạn này, thức ăn của bé sẽ đặc và thô hơn so với lúc 5-6 tháng. Bé có thể ăn cháo với tỷ lệ phù hợp hơn (1: 7) và sau khi nấu nên ray lại. Lúc này bé đã làm quen với nhiều loại thức ăn hơn nên mẹ cần chú trọng tới việc cho con làm quen với thức ăn hỗn hợp. Ngoài ra, trong giai đoạn này, song song với việc uống sữa, mẹ nên cho bé ăn mỗi ngày 2 bữa ăn dặm nhé.

Những thực phẩm bé có thể ăn trong giai đoạn này:

• Tinh bột: Ngoài những thực phẩm lúc 5-6 tháng, bé có thể ăn thêm yến mạch, mì ống, ngũ cốc
• Đạm: Gan, gà, lòng trắng trứng, đậu
• Vitamin: Nấm, dưa leo

*Lưu ý: Khi nào bé tròn 8 tháng tuổi mẹ mới cho con ăn lòng trắng trứng gà nhé.

4. Thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho bé 9 – 11 tháng

Trong giai đoạn này, mẹ vẫn nên tiếp tục điều chỉnh lượng thức ăn dặm của con tăng dần theo mỗi bữa. Việc này nhằm giúp dạ dày của bé thích nghi dần với lượng thức ăn nhiều hơn trước khi bắt đầu bé chuyển sang giai đoạn ăn dặm mới.

9-11 tháng tuổi bé đã mọc một số răng, vì vậy thức ăn lúc này cần có độ thô hơn nhiều so với trước. Một số bé thậm chí đã có thể nhai nuốt thức ăn dai tốt trong giai đoạn này.

Ngoài những thực phẩm bé ăn ở các giai đoạn trước, thì sang giai đoạn này mẹ nên chọn thêm:

• Thịt heo
• Thịt bò
• Sò
• Tôm
• Bún
• Miến

5. Thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho bé 12 – 18 tháng

Giai đoạn này, nhiều bé đã cai sữa và bắt đầu có thể ăn các bữa như người lớn. Ngoài 3 bữa chính, mẹ nên bổ sung thêm 2 bữa phụ và cho con uống thêm sữa.

Ngoài những thực phẩm bé ăn ở các giai đoạn trước, thì mẹ có thể bổ sung thêm nhiều thực phẩm tốt cho bé như:

• Cải bó xôi
• Thịt gà
• Cá hồi

Bảng thực đơn ăn dặm kiểu Nhật 28 ngày

Chi tiết từng giai đoạn mẹ có thể tham khảo khi áp dụng cách cho bé ăn dặm theo kiểu Nhật mẫu như sau:

Ngày 1	Ngày 2	Ngày 3	Ngày 4	Ngày 5	Ngày 6	Ngày 7
Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (1 muỗng nhỏ)	Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (1 muỗng nhỏ)	Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (2 muỗng nhỏ)	Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (2 muỗng nhỏ)	Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (3 muỗng nhỏ)	Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (3 muỗng nhỏ)	Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (3 muỗng nhỏ)
Ngày 8	Ngày 9	Ngày 10	Ngày 11	Ngày 12	Ngày 13	Ngày 14
Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (3 muỗng nhỏ)	Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (3 muỗng nhỏ)

Khoai lang nghiền (1 muỗng nhỏ)

Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (3 muỗng nhỏ)

Khoai lang nghiền (1 muỗng nhỏ)

Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (3 muỗng nhỏ)

Cà rốt nghiền (1 muỗng nhỏ)

Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (3 muỗng nhỏ)

Cà rốt nghiền (1 muỗng nhỏ)

Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (3 muỗng nhỏ)

Cà rốt nghiền (2 muỗng nhỏ)

Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (4 muỗng nhỏ)

Cà rốt nghiền (2 muỗng nhỏ)

Ngày 15 Ngày 16 Ngày 17 Ngày 18 Ngày 19 Ngày 20 Ngày 21 Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (3 muỗng nhỏ)

Khoai lang nghiền (1 muỗng nhỏ)

Cà rốt nghiền (2 muỗng nhỏ)

Khoai lang nghiền (5 muỗng nhỏ)

Cà rốt nghiền (2 muỗng nhỏ

Khoai lang nghiền (6 muỗng nhỏ)

Cải bó xôi (1 muỗng nhỏ)

Cải bó xôi (1 muỗng nhỏ)

Cà rốt nghiền (3 muỗng nhỏ)

Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (4 muỗng nhỏ)

Cà rốt nghiền (2 muỗng nhỏ)

Bí đỏ nghiền (1 muỗng nhỏ)

Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (4 muỗng nhỏ)

Bí đỏ nghiền (1 muỗng nhỏ)

Cải bó xôi (2 muỗng nhỏ)

Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (4 muỗng nhỏ)

Bí đỏ nghiền (2 muỗng nhỏ)

Cải bó xôi (2 muỗng nhỏ)

Ngày 22 Ngày 23 Ngày 24 Ngày 25 Ngày 26 Ngày 27 Ngày 28 Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (3 muỗng nhỏ)

Bí đỏ nghiền (1 muỗng nhỏ)

Cải bó xôi (2 muỗng nhỏ)

Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (5 muỗng nhỏ)

Cà rốt nghiền (3 muỗng nhỏ)

Khoai tây nghiền (1 muỗng nhỏ)

 

Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (4 muỗng nhỏ)

Cà rốt nghiền (2 muỗng nhỏ)

Cà chua nghiền (1 muỗng nhỏ)

 

Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (4 muỗng nhỏ)

Cà chua nghiền (2 muỗng nhỏ)

Cà rốt nghiền (2 muỗng nhỏ)

 

Cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (5 muỗng nhỏ)

Súp cà chua (2 muỗng nhỏ)

Bắp cải nghiền (1 muỗng nhỏ)

Cơm nát (2 muỗng nhỏ)

Súp cà rốt và bắp cải (2 muỗng nhỏ)

Hành tây (1 muỗng)

Cháo cà rốt (6 muỗng)

Súp rau (5 muỗng)

Ăn dặm kiểu Nhật đòi hỏi mẹ phải đầu tư nhiều thời gian và công sức trong giai đoạn đầu tập ăn dặm cho trẻ. Các thực phẩm đóng gói trong thực đơn ăn dặm kiểu Nhật không phổ biến ở Việt Nam nên các mẹ có thể xem xét lựa chọn những thực phẩm tốt, phù hợp với độ tuổi của bé hoặc tương đồng với thực phẩm trong hướng dẫn để thay thế nhé.

Vũ Hoa

Tham vấn y khoa: Bác sĩ Bùi Nguyễn Ngọc Vy

Bác sĩ Bùi Nguyễn Ngọc Vy tốt nghiệp Đại học Y dược Cần Thơ và hiện đang công tác tại khoa Nhi – Sơ sinh, Bệnh viện Phụ sản Cần Thơ.

Sau khi tốt nghiệp, bác sĩ Vy liên tục trau dồi chuyên môn và kinh nghiệm qua các khóa học chuyên ngành Nhi khoa:

• Khóa Hồi sức sơ sinh, tháng 6-2020 tại Bệnh viện Nhi đồng 1.
• Khóa Chẩn đoán và điều trị các bệnh rối loạn chuyển hóa bẩm sinh, tháng 6-2019 tại Bệnh viện Nhi Trung ương.

Ngoài công tác, bác sĩ còn thực hiện các đề tài nghiên cứu:

• Khảo sát đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng trên những trẻ được khám tầm soát bệnh lý võng mạc ở trẻ sinh non tại khoa Nhi – Sơ Sinh, Bệnh viện Phụ sản Thành phố Cần Thơ.
• Khảo sát đặc điểm lâm sàng và đặc điểm dinh dưỡng của trẻ sinh dưới 32 tuần hoặc dưới 1.500 gam tại Bệnh viện Phụ sản Thành phố Cần Thơ.

Hiện tại, bác sĩ Bùi Nguyễn Ngọc Vy đang cộng tác cho MarryBaby ở chuyên mục Nuôi dạy con.