Nuôi con bằng sữa mẹ: Khắc phục những vấn đề khó chịu khi cho con bú

Bài viết sau đây sẽ giới thiệu các cách khắc phục những vấn đề khó chịu trong việc nuôi con bằng sữa mẹ của các bà mẹ

1. Núm vú bị nứt (còn gọi là nứt cổ gà)

Nứt cổ gà rất hay gặp ở các bà mẹ nuôi con bằng sữa mẹ mà nguyên nhân là do khi bé bú , bé không ngậm hết trọn quầng vú mà chỉ ngậm vào đầu của vú. Khi bé bú, động tác mút lập đi lập lại trong thời gian dài làm cho đầu vú bị kéo dãn tạo ra các vết nứt gây đau rát, thậm chí chảy máu làm cho nhiều bà mẹ rất sợ hãi việc cho con bú, thậm chí không dám cho con bú do quá đau. Ngoài ra nứt cổ gà cũng có thể xảy ra do bạn cho bé bú trong giai đoạn bé mọc răng nên răng bé cứa vào đầu vú gây các vết xước.  Để phòng tránh và khắc phục tình trạng này, các bà mẹ nên:

• Khi cho con bú cố gắng đưa miệng của bé vào sao cho miệng bé ngậm trọn quầng vú, bạn nên lưu ý rằng bạn cần đưa miệng bé ngậm trọn quầng vú chứ không phải cho đầu vú của bạn vào miệng bé.
• Sau khi cho bé bú bạn có thể lau sạch vú và bôi thuốc mỡ lên để làm giảm cảm giác đau rát
• Đắp túi chườm nóng lên đầu vú nếu đầu vú quá đau rát.
• Nếu bạn bị nứt đầu vú nặng gây chảy máu, đau rát không dám cho bé bú thì tạm thời có thể sử dụng dụng cụ hút sữa ra cho bé bú, sau đó đợi khi vết nứt liền lại thì cho bé bú theo đúng cách
• Nếu xác định nguyên nhân của việc nứt đầu vú là do bạn cho bé bú sai cách thì nên chỉnh lại cho đúng.

2. Vú bị đau do căng, ứ sữa

Dấu hiệu dễ nhận thấy của tình trạng này là đầu vú sẽ bị căng cứng và gây sưng, đau nhức cho mẹ. Nguyên nhân có thể do việc cơ thể mẹ sản xuất quá nhiều sữa vượt qua nhu cầu bú của bé, sữa đổ về liên tục làm mô sữa bị ứ gây đau. Để khắc phục tình trạng này, các mẹ có thể:

• Vẫn tiếp tục cho bé bú cách khoảng 2 đến 3 tiếng/lần (khoảng 8 – 12 lần cho bé bú trong ngày), trong trường hợp bé đã no mà vú vẫn căng và có nhiều sữa thì mẹ có thể vắt sữa ra bớt để hạn chế đau do ứ sữa.
• Trong trường hợp không cần thiết, hạn chế dùng nịt ngựcvì nịt ngực có thể gây đau và ngực bị gò ép không thoải mái. Nên dùng các loại áo ngực chuyên dụng cho con bú.
• Sử dụng khăn thấm nước ấm để massage nhẹ nhàng, giúp mạch máu và mô sữa được lưu thông làm giảm tình trạng đau nhức.

Thông thường việc cho bé bú, vắt sữa ra ngoài, dùng dụng cụ hút sữa, masage xoa bóp sẽ giúp mẹ cải thiện được tình trạng đau này.

3. Đau, co thắt bụng khi cho bé bú

Tình huống này không thường gặp, tuy nhiên ở một số bà mẹ thường có cảm giác đau đầu vú và bụng bị co thắt trong thời gian đầu khi cho bé bú. Nguyên nhân là khi bú, cơ thể của bạn sẽ tạo ra một loại hormone để làm tử cung co lại so với trước sinh. Việc đau đầu vú và co thắt bụng không có nghiêm trọng và chỉ xảy ra trong thời gian đầu, sau một thời gian ngắn khoảng vài ngày bạn sẽ cảm thấy bình thường.

4. Tắc ống dẫn sữa

Trường hợp này ít gặp hơn so với bị nứt cổ gà, tắc ống sữa là tình trạng sữa bị tắc trong tuyến dẫn không chảy ra được nên tạo thành khối cứng trong ngực gây đau nhức, khó chịu và do sữa không chảy ra nên không thể cho em bé bú được. Có nhiều nguyên nhân gây tắc ống dẫn sữa như do không vệ sinh sạch đầu vú sau khi cho bé bú; không day đều bầu ngực để thông tia sữa… Nếu tắc ống dẫn sữa kéo dài có thể dẫn đến hiện tượng nhiễm khuẩn và viêm mạch bạch huyết… Để phòng tránh tắc tia sữa bạn cần:

• Vệ sinh sạch phần đầu vú sau khi cho bé bú, không để sữa đóng cặn làm tắc nghẽn tia chảy.
• Dùng tay day ép ngực để cố gắng làm tan sữa bị đóng cục trong tuyến sữa, việc này cần làm từ từ và nhiều lần liên tục.
• Dùng túi chườm nóng ở nhiệt độ thích hợp để chườm lên ngực, lợi dụng sức nóng từ túi chườm giúp làm tan các cục sữa bị vón lại.
• Có thể kết hợp các phương pháp trên để đạt hiệu quả nhanh hơn. Tuy nhiên nếu đã áp dụng các phương pháp trên mà tia sữa vẫn đi tắc thì lúc này bạn nên gặp bác sĩ để tránh tình huống ngày càng phức tạp và khó điều trị hơn.

Vệ sinh sạch đầu vú sau khi bé bú để tránh sữa đọng lại gây tắc ống dẫn.

5.  Nhiễm trùng vú và ép xe

Đây là tình trạng nghiêm trọng do nhiều nguyên nhân gây ra, có thể là hậu quả do tuyến sữa bị tắc nghẽn trong thời gian dài gây viêm nhiễm, có thể do các vết nứt cổ gà bị nhiễm trùng… gây tình trạng nhiễm trùng vú. Một trong những dấu hiện đơn giản để nhận diện tình trạng nhiễm trùng là chỗ da vùng vú sẽ bị đỏ, đau nhức ngực, có thể kèm sốt. Khi có các dấu hiện trên bạn cần di khám để được điều trị kịp thời vì nếu không được điều trị kịp thời, nhiễm trùng vú sẽ trở nên nghiêm trọng hơn và dẫn tới bị áo xe vú (là tình trạng có mủ trong vú). Để điều trị nhiễm trùng và ép xe vú, cần lưu ý:

• Đi khám và uống thuốc theo chỉ định bác sĩ, hiện có một số thuốc khi sử dụng vẫn có thể cho bé bú bình thường.
• Khi ép xe có mủ, phải đến cơ sở y tế để dẫn lưu mủ ra.
•  Không cho bé bú nếu vú đã bị ép xe cho đến khi đã điều trị hoàn toàn tình trạng này
• Sử dụng khăn/túi chườm để làm giảm đau.
• Lưu ý các nguyên nhân dễ dẫn nhiễm trùng vú để tránh mắc phải. Trong trường hợp mẹ đã bị viêm tắc tuyến sữa hay bị nứt cổ gà, nên lưu ý để điều trị sớm để cải thiện tình hình, tránh việc nhiễm trùng và ép xe.

Chư Kha