Giáo viên dạy trẻ tự kỷ: 5 điều ba mẹ cần biết để hỗ trợ con hiệu quả

Bài viết này sẽ mang đến cho ba mẹ những thông tin thiết yếu về trẻ tự kỷ và những điều quan trọng cần biết khi tìm kiếm và phối hợp với giáo viên dạy trẻ tự kỷ. Hãy cùng đi sâu tìm hiểu ngay sau đây.

Thế nào là trẻ tự kỷ?

Trẻ tự kỷ, còn được gọi là rối loạn phổ tự kỷ (ASD), là một tình trạng ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp, tương tác xã hội và hành vi. Theo Mayo Clinic, tự kỷ thường biểu hiện trước 3 tuổi, mặc dù một số trẻ có thể được chẩn đoán muộn hơn.

Một số dấu hiệu thường gặp ở trẻ tự kỷ bao gồm:

• Khó khăn trong việc giao tiếp, như chậm nói hoặc không có hứng thú trò chuyện.
• Thường lặp lại một hành vi hoặc bị cuốn hút bởi một chủ đề nhất định.
• Có xu hướng ngại tiếp xúc bằng mắt, hoặc ít biểu lộ cảm xúc bên ngoài.

Những biểu hiện này có thể khác biệt ở mỗi trẻ. Trong một số trường hợp hiếm gặp, trẻ tự kỷ có khả năng phát triển kỹ năng đặc biệt, chẳng hạn như ghi nhớ tốt hay giỏi toán. Tuy nhiên, đa số đều cần sự can thiệp sớm và hỗ trợ phù hợp để cải thiện giao tiếp cũng như khả năng hòa nhập xã hội.

Nên cho trẻ học với giáo viên dạy trẻ tự kỷ tại nhà hay trung tâm?

Cả hai hình thức học tại nhà và tại trung tâm đều có ưu điểm riêng. Ba mẹ nên cân nhắc dựa trên tính cách, mức độ tự kỷ của con và điều kiện của gia đình.

• Học tại nhà:

Tùy vào lịch trình gia đình và tình trạng của bé, bố mẹ sẽ có lựa chọn phù hợp. Nhiều gia đình thường kết hợp cả hai hình thức: giáo viên dạy kèm 1-1 tại nhà trong tuần và đến trung tâm vào cuối tuần. Điều này giúp trẻ vừa được bồi dưỡng kỹ năng cá nhân, vừa rèn luyện kỹ năng xã hội, làm việc nhóm.

Giáo viên dạy trẻ tự kỷ những gì?

Giáo viên dạy trẻ tự kỷ thường tập trung hỗ trợ các kỹ năng cốt lõi giúp trẻ hòa nhập và phát triển. Các kỹ năng điển hình bao gồm:

Kỹ năng giao tiếp và ngôn ngữ

Giáo viên sẽ hướng dẫn trẻ các bài tập phát âm, đánh vần, hình ảnh trực quan và trò chơi ngôn ngữ. Việc lặp lại câu nói mẫu và tập trả lời những câu hỏi đơn giản cũng rất quan trọng để trẻ làm quen với tương tác xã hội.

Kỹ năng xã hội

Thông qua hoạt động nhóm và trò chơi tương tác, giáo viên sẽ hướng dẫn trẻ cách xếp hàng, chờ đợi, chia sẻ và hợp tác với bạn bè. Điều này giúp trẻ dần học cách thích nghi trong môi trường tập thể.

Hành vi và cảm xúc

Một số trẻ tự kỷ có hành vi lặp lại hoặc phản ứng quá mức khi gặp tình huống căng thẳng. Giáo viên sẽ dạy trẻ kỹ thuật thư giãn, cách nhận biết cảm xúc của bản thân và người khác để điều chỉnh hành vi tốt hơn.

Tự lập và kỹ năng sống

Những kỹ năng tự phục vụ như mặc quần áo, đánh răng, rửa tay… thường được lồng ghép vào buổi học. Mục tiêu là để trẻ ngày càng tự chủ, giảm phụ thuộc vào người lớn.

Tìm giáo viên dạy trẻ tự kỷ ở đâu?

Hiện nay, không khó để tìm giáo viên hoặc gia sư dạy trẻ tự kỷ tại Việt Nam. Bố mẹ có thể tham khảo các kênh sau:

• Trường chuyên biệt hoặc trung tâm can thiệp sớm: Nhiều trung tâm có đội ngũ giáo viên chuyên môn về tâm lý giáo dục, ngôn ngữ trị liệu hay âm nhạc trị liệu. Các cơ sở này thường được cấp phép và có uy tín.
• Mạng lưới gia sư: Bạn có thể tìm qua các hội nhóm cha mẹ có con tự kỷ hoặc trên mạng xã hội. Lưu ý kiểm tra kinh nghiệm và bằng cấp sư phạm chuyên ngành giáo dục đặc biệt.
• Thông qua bệnh viện, trung tâm khám và điều trị tâm lý: Tại một số bệnh viện nhi hoặc trung tâm tâm lý, luôn có danh sách cộng tác viên là những giáo viên, chuyên viên trị liệu uy tín. Đây là nguồn tin cậy giúp bạn an tâm hơn trong việc chọn người đồng hành cùng con.

Khi gặp giáo viên, bố mẹ hãy quan sát cách họ tương tác với trẻ. Thành công không chỉ nằm ở trình độ chuyên môn mà còn phụ thuộc vào sự kiên nhẫn, tình yêu thương và khả năng linh hoạt trong phương pháp giảng dạy.

Vai trò của gia đình trong việc phối hợp với giáo viên dạy trẻ tự kỷ

Sự phối hợp giữa gia đình và giáo viên dạy trẻ tự kỷ sẽ quyết định hiệu quả can thiệp. Dưới đây là một số nguyên tắc:

Cùng thống nhất mục tiêu

Hãy trao đổi kỹ với giáo viên về những mục tiêu cụ thể cho con (ví dụ: học cách chào hỏi, diễn đạt mong muốn…). Khi gia đình và giáo viên hướng về cùng một đích đến, trẻ sẽ được nhất quán trong phương pháp.

Thực hành thường xuyên

Nếu giáo viên vừa dạy trẻ nhận biết cảm xúc (mặt cười, mặt buồn) trong buổi học, bố mẹ hãy nhắc lại bài học đó ở nhà, trong sinh hoạt hàng ngày. Ví dụ, khi bé cười, bạn nói: “Con đang vui à, ba mẹ cũng vui lắm!” và khuyến khích bé diễn tả cảm xúc.

Lắng nghe và tôn trọng

Mỗi trẻ tự kỷ đều có tiến trình học riêng. Ba mẹ nên kiên nhẫn, lắng nghe ý kiến của giáo viên và góp ý trên tinh thần xây dựng. Đồng thời, bạn đừng quên khen ngợi khi con tiến bộ dù chỉ là bước nhỏ.

Chia sẻ thông tin

Nếu bạn quan sát thấy con có thay đổi về hành vi hoặc tâm sinh lý, hãy trao đổi với giáo viên. Việc cung cấp thông tin này giúp giáo viên điều chỉnh kế hoạch giảng dạy, kịp thời ứng phó và hỗ trợ con tốt hơn.

Giáo viên dạy trẻ tự kỷ không chỉ là người truyền đạt kiến thức, mà còn là “bạn đồng hành” giúp trẻ phát triển từng bước. Với sự phối hợp chặt chẽ từ gia đình, trẻ sẽ có môi trường học tập nhất quán, hỗ trợ tốt nhất cho sự phát triển lâu dài. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho ba mẹ những thông tin hữu ích và thực tế trong hành trình nuôi dạy con.