Vì sao trẻ sinh mổ bị khò khè và cách khắc phục hiệu quả

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ lý do vì sao trẻ sinh mổ bị khò khè, cách nhận biết cũng như những biện pháp khắc phục hiệu quả và an toàn.

Nguyên nhân và dấu hiệu trẻ sinh mổ bị khò khè

Hiện tượng khò khè ở trẻ sơ sinh là gì?

Khò khè là âm thanh bất thường xuất hiện khi luồng khí đi qua đường thở bị hẹp hoặc tắc nghẽn một phần, thường nghe như tiếng rít hoặc khụt khịt. Tình trạng này thường rõ rệt hơn khi trẻ nằm ngủ, bú hoặc khóc. Ở trẻ sơ sinh, khò khè thường báo hiệu đường hô hấp trên hoặc dưới đang gặp cản trở. Trong nhiều trường hợp, triệu chứng này chỉ xuất hiện thoáng qua, nhưng một số trẻ có thể bị kéo dài, ảnh hưởng đến giấc ngủ và việc bú sữa.

Nguyên nhân dẫn đến khò khè ở trẻ sinh mổ

Trẻ sinh mổ bị khò khè thường liên quan đến một số nguyên nhân sau:

• Quá trình đẩy dịch trong phổi chưa hoàn thiện: Khi sinh thường, lồng ngực em bé được ép qua ống sinh, giúp đẩy bớt dịch ối ra ngoài, hỗ trợ phổi thích nghi dần với không khí. Trẻ sinh mổ không trải qua quá trình này, khiến dịch ứ đọng trong đường thở nhiều hơn, có thể làm trẻ dễ khò khè.
• Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện: Trẻ sinh mổ ít tiếp xúc với vi khuẩn có lợi từ mẹ. Việc này dễ khiến trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn hô hấp hơn, từ đó gia tăng nguy cơ khò khè.
• Yếu tố di truyền hoặc cấu trúc đường thở: Một số trẻ có đường thở bẩm sinh hẹp hơn, hoặc gặp các bất thường trong giải phẫu lồng ngực (chẳng hạn như nang phổi bẩm sinh), cũng có thể dẫn đến hiện tượng khò khè kéo dài.

Dấu hiệu nhận biết trẻ sinh mổ bị khò khè

Cha mẹ nên lưu ý một số biểu hiện sau để kịp thời xử lý:

• Trẻ thở nghe tiếng rít, khụt khịt, đặc biệt vào ban đêm hoặc khi bé nằm ngửa.
• Bé bú khó khăn, hay ngừng bú để thở.
• Trẻ biểu hiện khó chịu hoặc quấy khóc bất thường.
• Thở nhịp nhanh, lõm ngực hoặc cánh mũi phập phồng.

Nếu các biểu hiện này kéo dài hoặc kèm theo tím tái, thở nhanh hơn 60 lần mỗi phút, bạn cần đưa con đi khám ngay. Điều này sẽ giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn về hô hấp.

Tác động của sinh mổ đến sức khỏe hô hấp của trẻ

Sự khác biệt về hô hấp giữa trẻ sinh thường và sinh mổ

Trẻ sinh thường được “nén ép” lồng ngực khi đi qua ống sinh, nhờ đó lượng dịch còn tồn đọng trong phổi được tống ra ngoài tốt hơn. Nhờ vậy, phổi và hệ hô hấp của trẻ thường sẵn sàng hơn để hít thở không khí ngay sau khi sinh. Trong khi đó, trẻ sinh mổ được đưa ra ngoài qua đường phẫu thuật, không trải qua quá trình ép lồng ngực, nên dễ ứ đọng nhiều dịch trong đường thở hơn.

Các yếu tố nguy cơ khi trẻ sinh mổ

Ngoài lượng dịch tồn đọng, còn một số yếu tố nguy cơ khác khiến trẻ sinh mổ bị khò khè như:

• Khả năng sinh non: Một số ca sinh mổ được chỉ định sớm do biến chứng thai kỳ, khiến thai nhi phải chào đời trước tuần 37, làm tăng nguy cơ bệnh lý hô hấp.
• Ảnh hưởng của thuốc gây tê/ gây mê trong phẫu thuật: Thuốc có thể tác động đến nhịp thở của bé, nhưng thường chỉ là tạm thời. Tuy nhiên, tình trạng này thường được theo dõi sát sao và hiếm khi là nguyên nhân trực tiếp gây khò khè kéo dài.
• Môi trường phòng sinh: Nếu phòng mổ không đảm bảo yếu tố vô trùng, trẻ cũng dễ nhiễm khuẩn đường hô hấp hơn.

Việc hiểu rõ nguyên nhân và yếu tố nguy cơ này sẽ giúp cha mẹ có kế hoạch theo dõi và chăm sóc bé an toàn, đúng cách hơn.

Phương pháp điều trị và chăm sóc trẻ sinh mổ bị khò khè

Khò khè ở trẻ sơ sinh, nhất là trẻ sinh mổ, có thể được cải thiện bằng nhiều phương pháp. Dưới đây là cách khắc phục hiệu quả mà bác sĩ thường khuyến nghị:

Các biện pháp y tế hỗ trợ cho trẻ sinh mổ bị khò khè

• Kiểm tra và hút dịch đờm: Nếu bác sĩ nghi trẻ có dịch ứ trong mũi họng hoặc phế quản, họ có thể tiến hành hút bớt dịch, thông thoáng đường thở. Điều này thường được chỉ định khi khò khè đi kèm khó thở, bú kém hoặc có dấu hiệu thở co lõm ngực.
• Cung cấp oxy:Trong trường hợp trẻ có hiện tượng tím tái hay nồng độ oxy trong máu thấp, bác sĩ sẽ chỉ định thở oxy để trẻ ổn định hô hấp nhanh hơn.
• Sử dụng thuốc theo chỉ định:Một số trường hợp, bác sĩ có thể kê thuốc giãn phế quản hoặc thuốc kháng viêm nếu trẻ được chẩn đoán viêm nhiễm. Tất cả các loại thuốc cần được sử dụng đúng liều lượng, tuân thủ nghiêm ngặt theo hướng dẫn của bác sĩ.

Cách chăm sóc trẻ khò khè tại nhà

Bên cạnh can thiệp y tế, bố mẹ có thể chăm sóc trẻ bằng những bước hỗ trợ đơn giản nhưng hiệu quả:

Sự kết hợp giữa điều trị y tế kịp thời và chăm sóc tại nhà thường xuyên sẽ giúp trẻ sinh mổ bị khò khè nhanh chóng phục hồi và hạn chế biến chứng. Khi nào cần phải đưa trẻ đi khám bác sĩ

Các dấu hiệu cần lưu ý ở trẻ khò khè

Không phải trường hợp khò khè nào cũng cần đi khám ngay, nhưng bạn nên lưu ý một số dấu hiệu sau ở trẻ:

• Khò khè kéo dài hơn một tuần, có xu hướng nặng dần.
• Bé bỏ bú, khó bú hoặc nôn trớ nhiều.
• Xuất hiện cơn tím tái, mất ý thức hoặc phản xạ chậm.
• Thở khò khè kèm theo sốt cao trên 38,5°C.

Nếu bé có bất kỳ biểu hiện nào trong số này, hãy cho bé đi khám để được bác sĩ chuyên khoa kiểm tra và can thiệp sớm.

Quy trình kiểm tra và đánh giá sức khỏe hô hấp của trẻ

Khi đến bệnh viện, trẻ thường được khám tổng quát, nghe phổi, đo độ bão hòa oxy. Tùy thuộc vào tình trạng lâm sàng và nhận định của bác sĩ, trẻ có thể được chỉ định thêm các xét nghiệm để hỗ trợ chẩn đoán như chụp X-quang ngực, siêu âm phổi…

Trong một số trường hợp hiếm, bé có thể cần nội soi phế quản để phát hiện các dị tật bẩm sinh như u nang phế quản, viêm khí quản hoặc hẹp thanh quản.

Các phương pháp này giúp bác sĩ xác định chính xác nguyên nhân gây khò khè và đưa ra phác đồ điều trị hợp lý nhất.

Phòng ngừa tình trạng khò khè ở trẻ sinh mổ

Các biện pháp phòng ngừa hiệu quả

Ngăn ngừa trẻ sinh mổ bị khò khè có thể bắt đầu ngay từ khi mang thai:

• Chọn thời điểm mổ phù hợp: Bác sĩ thường cân nhắc để ca mổ diễn ra ở lịch gần nhất với ngày dự sinh, tránh mổ quá sớm. Điều này giúp bé có thời gian hoàn thiện phổi.
• Đảm bảo dinh dưỡng tốt cho mẹ: Mẹ bầu cần bổ sung đầy đủ dưỡng chất, đặc biệt là sắt, canxi, vitamin D và protein nhằm tăng cường sức đề kháng cho cả mẹ và bé.
• Theo dõi thai kỳ và tiêm vắc xin đầy đủ: Tiêm vắc xin phòng cúm, uốn ván giúp giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh truyền nhiễm cho cả mẹ và con.

Tầm quan trọng của dinh dưỡng và môi trường sống đối với trẻ

Sau khi trẻ chào đời, dinh dưỡng và môi trường sống là hai yếu tố quan trọng tác động trực tiếp đến hệ hô hấp của bé.

• Dinh dưỡng: Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng lý tưởng cho trẻ sơ sinh, hỗ trợ hệ miễn dịch và hạn chế các vấn đề hô hấp.Trường hợp mẹ thiếu sữa, hãy tìm đến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được hỗ trợ lựa chọn sữa công thức phù hợp.
• Môi trường sống: Giữ nhà cửa thông thoáng, hạn chế khói thuốc lá, lông thú cưng hay bụi bẩn. Nơi bé sinh hoạt cần đủ ánh sáng mặt trời và sạch sẽ. Những tác nhân ô nhiễm có thể kích thích niêm mạc hô hấp, khiến trẻ dễ khò khè hơn.

Lời khuyên từ các chuyên gia hô hấp về chăm sóc trẻ khò khè

Theo các chuyên gia, bố mẹ nên duy trì các thói quen chăm sóc chủ động nhằm ngăn ngừa và cải thiện khò khè ở trẻ sinh mổ:

• Theo dõi nhịp thở, mức độ khò khè, màu da và phản ứng của trẻ hàng ngày.
• Giữ vệ sinh mũi họng cho trẻ bằng nước muối sinh lý, đặc biệt khi thời tiết khô lạnh hoặc có dấu hiệu nghẹt mũi.
• Hạn chế cho bé tiếp xúc với môi trường có nhiều khói bụi, hoá chất hoặc người đang mắc bệnh lây nhiễm.
• Đưa con đi khám ngay khi thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, tránh tự ý dùng thuốc tại nhà.

Việc hiểu rõ nguyên nhân, cách nhận biết và các biện pháp khắc phục hiệu quả tình trạng trẻ sinh mổ bị khò khè sẽ giúp cha mẹ chủ động hơn trong việc chăm sóc con. Luôn theo dõi sát sao các dấu hiệu của trẻ và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết để đảm bảo sức khỏe hô hấp tốt nhất cho bé yêu.