Chọn sữa cho con: Nguyên tắc theo độ tuổi và những lưu ý mẹ cần biết

Việc chọn sữa cho con là một trong những quyết định quan trọng nhất của cha mẹ trong những năm đầu đời. Thị trường hiện nay có hàng trăm loại sữa khác nhau khiến nhiều phụ huynh bối rối không biết phải bắt đầu từ đâu. Để giúp mẹ yên tâm, bài viết tổng hợp các nguyên tắc chọn sữa theo độ tuổi, sở thích và nhu cầu của trẻ dựa trên thông tin từ các tổ chức y tế đáng tin cậy.

1. Vì sao việc chọn sữa cho con lại quan trọng?

Sữa là nguồn dinh dưỡng cơ bản trong giai đoạn đầu đời, cung cấp protein, chất béo, DHA, vitamin và khoáng chất cần thiết để trẻ phát triển não bộ, miễn dịch và chiều cao. Thành phần sữa được thiết kế dựa trên các tiêu chuẩn dinh dưỡng khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), giúp trẻ đạt tăng trưởng tối ưu khi được sử dụng đúng cách.

2. Nguyên tắc chọn sữa cho con theo từng độ tuổi

Trẻ dưới 6 tháng tuổi

• WHO và UNICEF khuyến cáo trẻ dưới 6 tháng tuổi nên bú mẹ hoàn toàn.
• Trường hợp không thể bú mẹ, mẹ cần chọn sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh (số 1) với thành phần tương tự sữa mẹ nhất có thể: DHA/ARA, prebiotics, probiotics, whey/casein cân bằng.
• Tuyệt đối không dùng sữa tươi, sữa đặc, sữa nguyên kem cho trẻ dưới 12 tháng.

Trẻ từ 6–12 tháng tuổi

Trẻ từ 1–3 tuổi

Trẻ trên 3 tuổi

• Lúc này trẻ có thể uống đa dạng các loại sữa theo nhu cầu: sữa tươi, sữa hạt tăng cường dinh dưỡng, sữa bột cho trẻ lớn.
• Nếu trẻ biếng ăn, chậm tăng cân, mẹ có thể chọn sữa năng lượng cao nhưng cần tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng.

3. Chọn sữa cho con theo sở thích và sức khỏe

Trẻ dễ bị táo bón

• Mẹ nên chọn sữa có prebiotics (FOS/GOS) hoặc probiotics (Bifidobacterium, Lactobacillus) để hỗ trợ đường ruột.
• Không chọn sữa quá ngọt hoặc chứa quá nhiều casein.

Trẻ dị ứng đạm bò

• Cần đổi sang sữa thủy phân một phần (HA) hoặc sữa thủy phân hoàn toàn, tùy mức độ dị ứng.
• Trường hợp nặng, bác sĩ có thể chỉ định sữa amino acid.

Trẻ không chịu uống sữa

• Chọn loại có mùi vị tương tự sữa mẹ (nhạt, ít ngọt).
• Thử thay đổi dạng sữa: bột – tươi – pha sẵn – thanh uống.
• Không ép trẻ uống gây áp lực tâm lý.

4. Những tiêu chí quan trọng khi chọn sữa cho con

4.1. Thành phần dinh dưỡng

• Tỷ lệ đạm whey/casein cân bằng giúp dễ tiêu hóa.
• Có DHA, ARA, choline, lutein hỗ trợ phát triển não bộ.
• Canxi – vitamin D – phốt pho cân đối giúp xương chắc khỏe.
• Ít đường bổ sung và không chứa chất bảo quản.

4.2. Thương hiệu và nguồn gốc

• Ưu tiên thương hiệu được kiểm định bởi FDA (Hoa Kỳ), EFSA (Châu Âu) hoặc Bộ Y tế Việt Nam.
• Mua ở nơi uy tín để tránh hàng giả.

4.3. Tình trạng sức khỏe của trẻ

• Trẻ sinh non, nhẹ cân cần sữa đặc chế.
• Trẻ béo phì nên dùng sữa ít đường và theo tư vấn của chuyên gia dinh dưỡng.

4.4. Khả năng dung nạp

• Nếu trẻ bị đầy hơi, đi ngoài phân xanh đen, nôn trớ nhiều sau khi đổi sữa, mẹ nên theo dõi và tham khảo ý kiến bác sĩ.

5. Lưu ý quan trọng dành cho mẹ khi chọn sữa cho con

• Không đổi sữa liên tục, nên thử ít nhất 2 tuần để đánh giá khả năng dung nạp.
• Theo dõi cân nặng và chiều cao theo chuẩn WHO để biết trẻ có phát triển tốt hay không.
• Không tự ý dùng sữa theo quảng cáo hoặc truyền miệng.
• Trường hợp trẻ chậm tăng cân kéo dài, nôn ói nhiều hoặc dị ứng, mẹ phải đưa trẻ đến cơ sở y tế.

Kết luận

Việc chọn sữa cho con cần dựa trên độ tuổi, sức khỏe và khả năng dung nạp của mỗi trẻ. Mẹ không cần chọn sữa đắt nhất mà chỉ cần chọn loại phù hợp và được kiểm chứng an toàn. Khi có bất kỳ thắc mắc nào, nên tham khảo bác sĩ nhi khoa hoặc chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo con phát triển tốt nhất trong những năm đầu đời.