Trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi: Sự phát triển của bé và lưu ý cho mẹ

Chăm sóc một em bé sơ sinh không phải là việc dễ dàng, nhất là đối với những phụ nữ lần đầu làm mẹ. Chắc hẳn mẹ đã có những đêm mất ngủ, những bữa ăn vội vàng hay rất nhiều lo lắng khi thấy trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi có nhiều biểu hiện lạ. Bé lúc này đã có những bước thay đổi rất nhanh chóng. Để chăm sóc tốt nhất cho trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi, mẹ hãy lưu ý những điều dưới đây nhé.

Sự phát triển của trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi

1. Các chỉ số chiều cao, cân nặng của trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi

Sau sinh, trẻ xảy ra giai đoạn sụt cân sinh lý. Sụt cân ở trẻ đủ tháng 5-10% và ở trẻ non tháng là 10-15% cân nặng lúc sinh. Trẻ lấy lại cân nặng lúc sanh sau 5-7 ngày (đủ tháng); 10-14 ngày (non tháng).

Trung bình, bé sẽ tăng được 140–200g mỗi tuần và dài thêm 2,5cm–4cm trong tháng đầu tiên. Tốc độ phát triển cân nặng lý tưởng đối với trẻ đủ tháng là 25 gram/ngày; trẻ non tháng hoặc trẻ nhẹ cân (dưới 2000g) là 15-25 gram/ngày; còn trẻ trên > 2 kg là khoảng. 25-35 gram/ ngày. Tốc độ phát triển chiều cao lý tưởng sẽ là 1mm/ngày, khoảng 3 cm/tháng ở trẻ từ 0 – 3 tháng tuổi.

Con số này sẽ dao động tùy theo giới tính và các chỉ số lúc mới sinh của mỗi bé. Các bé trai sẽ có xu hướng tăng nhanh hơn bé gái (tăng khoảng 200–350g mỗi tuần) và các bé sinh đủ tháng cũng sẽ có chỉ số thể chất phát triển nhanh hơn các bé sinh non.

Bên cạnh cân nặng và chiều dài, một chỉ số rất quan trọng để đánh giá sự phát triển của trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi là chu vi vòng đầu. Đây là chỉ số phản ánh sự phát triển của não bộ. Vòng đầu của trẻ sơ sinh thường có kích thước bằng 1/2 chiều dài cơ thể, cộng thêm 10cm. Như vậy, nếu trẻ 4 tuần tuổi dài khoảng 50cm thì bé sẽ có chu vi vòng đầu là 35cm.

>> Xem thêm:

• Bảng chiều cao cân nặng của trẻ 0-18 tuổi chuẩn WHO mới nhất
• Chiều dài của trẻ sơ sinh theo tháng chuẩn WHO (2023)
• Trẻ sơ sinh tháng đầu tăng bao nhiêu kg là đủ chuẩn?

2. Làn da hồng hào

Thời điểm trẻ 4 tuần tuổi, mẹ có thể nhận thấy làn da bé đã trở nên hồng hào, không còn nhăn nheo như những ngày đầu mới sinh.

Tuy nhiên, da bé sẽ xuất hiện nhiều đốm mụn đỏ hoặc trắng trên khắp mặt. Đây là sự phát triển bình thường trong giai đoạn trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi. Nguyên nhân là do sự kích thích các tuyến dầu trên da bé bởi các hormone truyền qua nhau thai khi mang thai.

Hiện tượng này sẽ tự hết sau khoảng 1 đến 2 tuần nên mẹ không cần quá lo lắng. Mẹ hãy giữ vệ sinh các đồ dùng cá nhân cho bé sạch sẽ và chỉ nên lau mặt cho bé bằng nước sạch, hạn chế dùng xà phòng mẹ nhé.

>> Xem thêm:

• Mụn sữa ở trẻ sơ sinh bao lâu thì hết? Cách điều trị là gì?
• Trẻ sơ sinh bị nổi mẩn đỏ ở mặt là bệnh gì? Nguyên nhân và cách điều trị

3. Bé nhìn thấy những vật ở gần

Trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi chỉ mới nhìn thấy được những vật ở gần, với khoảng cách dưới 40cm. Bé đặc biệt thích thú với gương mặt con người, nhất là khuôn mặt của ba mẹ hay của chính bản thân mình. Mẹ có thể lắp một chiếc gương treo nôi an toàn cho bé để bé có thể tự khám phá mình qua gương nhé.

4. Trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi cảm nhận được âm thanh rõ ràng hơn

Khi được 4 tuần tuổi, trẻ sẽ cảm nhận những âm thanh của thế giới bên ngoài to và rõ ràng hơn. Bé sẽ thích nghe giọng của mẹ, nhất là khi mẹ hát hay nói chuyện thủ thỉ, có âm điệu lên xuống.

>> Mẹ có thể tìm hiểu thêm: Cách nói chuyện với trẻ sơ sinh để con phát triển cảm xúc và trí tuệ

5. Trẻ 4 tuần tuổi yêu thích vị ngọt

Trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi chỉ uống sữa mẹ hoặc sữa công thức. Vì vậy, bé yêu sẽ thích vị ngọt hơn các vị chua hay đắng.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng chế độ ăn uống của mẹ có thể ảnh hưởng đến mùi vị sữa mẹ. Những hương vị đầu tiên này sẽ hình thành nên sở thích về vị giác của trẻ sau này. Ví dụ, nếu mẹ thích ăn cay trong giai đoạn cho con bú, thì sau này, trẻ cũng có xu hướng thích ăn các món cay.

Các mốc phát triển quan trọng của trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi

Mỗi bé sẽ có những cột mốc phát triển khác nhau, tùy vào từng thể trạng cũng như khả năng hấp thu chất dinh dưỡng của cơ thể. Nhìn chung, trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi sẽ có những sự phát triển như sau:

• Nếu mẹ đặt bé nằm sấp, bé có thể tự ngẩng đầu trong vài phút.
• Bé biết quơ tay về phía mặt và miệng, nhưng chưa biết cách đưa tay vào miệng.
• Trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi biết cử động đầu nhiều hơn, có thể xoay cổ từ bên này sang bên kia khi nghe có tiếng động.
• Bàn tay bé đã có thể nắm chặt lại, nhất là khi mẹ đặt một ngón tay vào lòng tay của bé.
• Bé thể hiện sự chăm chú lắng nghe hoặc tỏ thái độ phấn khích, mở to mắt khi ba, mẹ trò chuyện, hát, thủ thỉ.
• Trẻ rất thích thú khi được nhìn hình dạng khuôn mặt người.
• Trẻ cũng thể hiện phản xạ khi nghe tiếng động lớn.

>> Xem thêm: Trẻ sơ sinh mấy tháng thì cứng cổ? Làm gì khi bé lâu cứng cổ?

Hướng dẫn chăm sóc trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi

1. Dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi

Trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi bú bao nhiêu?

– Đối với trẻ bú sữa công thức: Trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi thường bú 8-12 cữ mỗi ngày, mỗi cữ khoảng 15-20 ml/kg để cân đối lượng sữa thích hợp, tránh để trẻ bị trào ngược. Mẹ có thể kiểm tra việc bú bình của bé có hiệu quả không bằng cách xem xét loại bình sữa và núm bú. Các tiêu chí để kiểm tra như thể tích của bình, van chống sặc, cấu tạo núm vú có giúp làm giảm khí cho trẻ khi bú.

Bên cạnh đó, nếu loại sữa đang uống không phù hợp với trẻ, bạn có thể thử một loại sữa công thức khác hoặc hỏi ý kiến bác sĩ. Trẻ 4 tuần tuổi chưa tự cầm bình sữa nên ba mẹ sẽ cầm bình trong thời gian cho trẻ bú hoặc sử dụng gối cho con bú. Tuy nhiên, nếu sử dụng gối hỗ trợ, mẹ tuyệt đối không để bé bú sữa một mình để đề phòng trường hợp trẻ sơ sinh bị sặc sữa nhé.

>> Để ngăn chặn hiện tượng trẻ sơ sinh bị sặc sữa, mẹ có thể tham khảo thêm tại đây.

– Đối với trẻ bú sữa mẹ: Khi trẻ bú sữa mẹ trực tiếp, mẹ khó có thể biết được chính xác lượng sữa mà bé đang tiêu thụ. Mẹ có thể theo dõi thời lượng mỗi cữ bú và các dấu hiệu khi trẻ đã bú đủ. Nếu bé thay tầm 8-10 tã mỗi ngày, nước tiểu vàng nhạt, không mùi, bé dễ chịu, bàn tay thả lỏng sau khi bú và thời gian mỗi giấc ngủ trên 45 phút thì mẹ có thể yên tâm là bé đã bú đủ rồi nhé. Ngoài ra, trẻ sẽ đòi bú lại sau 2-3 giờ.

Ngoài ra, nếu mẹ muốn vắt sữa và giữ trong ngăn đông, mẹ cần lưu ý thời gian bảo quản sữa mẹ cũng như cách trữ sữa mẹ cho bé như sau:

• Ở nhiệt độ phòng trên 26ºC: Sữa mẹ có thể sử dụng tối đa trong 1 giờ đồng hồ. Ở nhiệt độ phòng điều hòa dưới 26ºC: Thời hạn sử dụng tối đa là 6 giờ.
• Ở ngăn mát tủ lạnh: tối đa 24 tiếng.
• Ngăn đông riêng biệt: 3–4 tháng.
• Tủ đông: 6–12 tháng.

Vậy mẹ đã biết trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi bú bao nhiêu và cách trữ sữa mẹ cho bé rồi. Mẹ đọc tiếp để có thêm thông tin về cách chăm sóc cho con nhé!

2. Thay tã, bỉm cho trẻ 4 tuần tuổi

Lưu ý về việc thay bỉm: Trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi đang trên đà phát triển, nhu cầu bú của trẻ sẽ nhiều hơn và việc đi vệ sinh cũng tăng theo. Mẹ cần chú ý thay bỉm cho bé ngay khi nhận thấy bỉm bị ướt hoặc bẩn.

Mẹ cũng nên chọn loại bỉm có chất lượng tốt, khả năng thấm hút cao, không gây dị ứng hoặc tổn thương cho làn da non nớt của bé. Mẹ có thể sử dụng các loại kem chống hăm dành riêng cho em bé để phòng ngừa tình trạng hăm tã nhé.

3. Vỗ ợ hơi cho con

Ợ hơi sau khi bú: Sau khi bú no, trẻ rất dễ bị đầy hơi. Hiện tượng này khiến trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi khó chịu, quấy khóc, thậm chí dẫn đến nôn trớ. Vì vậy, mẹ cần vỗ ợ hơi thật kỹ cho bé sau mỗi lần bú nhé.

Cách cho bé ợ hơi sẽ tạo điều kiện để không khí di chuyển từ dưới lên trên, tống hết khí đang bị kẹt trong dạ dày ra ngoài, giúp bé dễ chịu hơn.

4. Chăm sóc giấc ngủ cho con

Trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi hầu hết vẫn chưa ngủ liền mạch xuyên đêm. Thông thường, trẻ 4 tuần tuổi sẽ ngủ 16-18 tiếng mỗi ngày với vài giấc ngủ ngắn trong ngày và một đến ba giấc dài hơn vào ban đêm. Mẹo cho trẻ ngủ ngon không ọ ọe là mẹ hãy chú ý sắp xếp không gian ngủ cho bé thông thoáng, mát mẻ, đảm bảo an toàn cho môi trường ngủ, hạn chế các đồ vật có thể chèn lên mặt bé, gây ngạt thở.

Mặc dù hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS) vẫn là mối quan tâm của nhiều phụ huynh ở độ tuổi này, Viện hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ khuyên các bậc cha mẹ không nên sử dụng bất kỳ máy theo dõi tim phổi tại nhà nào; vì không có đủ bằng chứng để máy có thể phát hiện ra hội chứng này. Viện hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ cũng khuyến nghị bố mẹ ở chung phòng nhưng không ngủ chung với bé ít nhất sáu tháng để tránh đè bé.

Lời khuyên của bác sĩ để trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi phát triển tốt

1. Lưu ý đến những dấu hiệu bất thường của trẻ

Nếu trẻ có những dấu hiệu bất thường dưới đây, mẹ hãy cho bé thăm khám bác sĩ nhi khoa ngay nhé.

Các dấu hiệu bất thường về cột mốc phát triển:

• Mắt không thể tập trung nhìn vào một vật hoặc không thể di chuyển hướng nhìn từ bên này sang bên kia.
• Không phản ứng khi nghe tiếng động.
• Không cử động tay, chân hoặc cả tay và chân luôn cứng đơ.
• Tay chân mềm, lỏng lẻo quá mức.
• Thường xuyên run rẩy.

Các dấu hiệu bất thường liên quan đến bệnh lý:

• Thường xuyên quấy khóc, đi kèm nôn ói.
• Ho hoặc khóc khàn tiếng.
• Sốt.
• Bỏ bú.
• Bé ngủ li bì, khó đánh thức.

Lịch khám định kỳ:

Mẹ cần cho trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi khám sức khỏe tổng quát định kỳ để đánh giá sự tăng trưởng của bé. Đồng thời, lần khám định kỳ này cũng đi kèm với việc tiêm chủng. Mẹ nhớ đừng bỏ qua lịch khám định kỳ cho bé tại đây.

2. Gia tăng sự gắn kết giữa cha mẹ và con cái

Để tăng sự gắn kết và giúp bé phát triển thể chất cũng như trí não, ba mẹ có thể thực hiện một số hoạt động tương tác như sau:

• Cho bé nằm sấp cùng với một số đồ chơi: Trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi thường sẽ tự giữ được đầu khi đặt nằm sấp. Mẹ có thể đặt xung quanh bé một số tranh ảnh trắng đen, các đồ chơi bằng chất liệu an toàn để bé có thể nhìn ngắm hoặc chạm vào.
• Trò chuyện hoặc hát cho bé nghe: Mẹ nghĩ rằng bé còn quá nhỏ để có thể nghe mẹ hát hoặc nói chuyện? Không đâu mẹ ơi, bé rất thích được nghe giọng của mẹ, nhất là khi mẹ hát, trò chuyện thủ thỉ hoặc nói kèm theo biểu cảm nhấn nhá. Mẹ cũng có thể cho bé nghe những bài hát thiếu nhi có nhịp điệu. Chắc chắn bé sẽ rất hào hứng đấy.
• Massage cho bé sơ sinh: Massage trước hoặc sau khi tắm giúp bé thư giãn, ít quấy khóc, ngủ ngon hơn và giảm các triệu chứng đầy hơi, táo bón. Mẹ thường xuyên massage cho bé sơ sinh, kết hợp với trò chuyện thủ thỉ sẽ giúp bé cảm nhận được sự yêu thương và gắn kết.
• Cho bé ra ngoài: Thời điểm trẻ được 4 tuần tuổi, mẹ có thể cho bé ra ngoài để hít thở không khí trong lành, đồng thời làm quen với thiên nhiên. Bé sẽ rất thích thú với việc được nhìn ngắm không gian ngoài trời, được nghe nhiều âm thanh phong phú.

>> Mẹ có thể tìm hiểu thêm: Tuyệt chiêu massage chống táo bón cho bé yêu

Làm mẹ là một hành trình đầy ngọt ngào và diệu kỳ. Mỗi giai đoạn phát triển của trẻ đều cần có sự đồng hành yêu thương, sự chăm sóc chu đáo của mẹ. Mẹ không nên quá lo lắng, căng thẳng hay đặt quá nhiều áp lực khi chăm sóc trẻ sơ sinh 4 tuần tuổi. Bé yêu rồi sẽ lớn rất nhanh, mẹ sẽ nhìn thấy bé thay đổi mỗi ngày. Chúc mẹ có một hành trình đáng nhớ và đong đầy yêu thương bên thiên thần nhỏ của mình nhé.

Thu Sương