Chúng tôi có thể cải thiện như thế nào?
Bài viết này có những thông tin sai lệch hoặc chưa chính xác
Hãy cho chúng tôi biết thông tin nào chưa chính xác.
Bạn không cần điền thông tin này nếu không thấy thoải mái. Nhấn Gửi ý kiến ở dưới đây để tiếp tục đọc.
Bài viết này không cung cấp đủ thông tin
Hãy cho chúng tôi biết bài viết đang thiếu điều gì.
Bạn không cần điền thông tin này nếu không thấy thoải mái. Nhấn Gửi ý kiến ở dưới đây để tiếp tục đọc.
Tôi có câu hỏi.
Các bài viết của MarryBaby chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Nếu có góp ý, vui lòng chia sẻ ở khung phía dưới!
Nếu bạn gặp nguy hiểm hoặc cần cấp cứu, bạn phải gọi ngay cho các dịch vụ cấp cứu gần bạn, hoặc
Giai đoạn từ sơ sinh đến 5 tuổi là giai đoạn vàng phát triển não bộ của trẻ. Sự phát triển trí não trước 1 tuổi nói riêng hay 5 năm đầu nói chung tác động lâu dài đến khả năng học tập và mức độ thành công của trẻ khi trưởng thành. Đặc biệt, những trải nghiệm của trẻ trong thời gian này dù tích cực hay tiêu cực đều chi phối sự phát triển của não bộ.
Khi mới sinh, trung bình não của trẻ sơ sinh có kích thước bằng 1/4 so với não trung bình của người lớn. Thật đáng kinh ngạc, nó tăng gấp đôi kích thước trong năm đầu tiên, đạt khoảng 80% kích thước vào năm 3 tuổi và đạt 90% kích thước khi 5 tuổi. Vậy nên đây là giai đoạn vàng phát triển não bộ của trẻ.
Bộ não là trung tâm chỉ huy của cơ thể. Nhưng chính kết nối giữa các tế bào não mới thực sự làm cho não hoạt động. Kết nối não bộ cho phép chúng ta suy nghĩ, giao tiếp, di chuyển, vận động và làm mọi thứ.
Những năm thơ ấu rất quan trọng để tạo ra các kết nối. Ít nhất một triệu kết nối thần kinh mới được tạo ra mỗi giây, nhiều hơn bất kỳ thời điểm nào trong đời.
Các khu vực khác nhau của não chịu trách nhiệm cho các khả năng khác nhau như chuyển động, ngôn ngữ, cảm xúc… và phát triển với tốc độ khác nhau.
Nhìn chung, những năm đầu đời là cơ hội tốt nhất để não bộ của trẻ phát triển các kết nối cần thiết, tiền đề cho sức khỏe, năng lực và thành công sau này.
Năm đầu đời là giai đoạn não bộ của trẻ phát triển cực nhanh hay còn gọi là giai đoạn vàng phát triển não bộ của trẻ.
Như đã nói ở trên, năm đầu đời, bộ não của trẻ tăng gấp đôi kích thước. Phần lớn sự phát triển xảy ra ở khu vực được gọi là tiểu não, nơi chịu trách nhiệm phát triển thể chất và vận động; Giúp trẻ sơ sinh học cách kiểm soát cơ thể, hình thành kỹ năng vận động thô, vận động tinh như: cầm nắm đồ vật, trườn bò, đi, đứng…
Trong khi đó, vùng vỏ não thị giác phát triển nhanh chóng giúp trẻ có thể nhận diện khuôn mặt. Tiếp theo, hệ thống limbic, phần não kiểm soát cảm xúc và trí nhớ dài hạn cũng bắt đầu phát triển, giúp bé nhận thức rõ hơn về môi trường xung quanh.
Các dấu hiệu cho thấy trẻ phát triển tốt về trí não năm đầu đời
Ở giai đoạn vàng phát triển não bộ của trẻ năm đầu tiên, nếu em bé của mẹ đạt được các cột mốc sau thì mẹ yên tâm rằng con đang phát triển rất tốt về trí não.
– Thích nhìn mẹ, cố gắng bắt chước các biểu hiện của mẹ, hay bám mẹ.
– Thích chơi trò ú òa.
– Nhận ra và tương tác với những gương mặt thân quen, sợ người lạ.
– Bập bẹ và tạo ra nhiều loại âm thanh khác nhau, biết nói 1-3 từ khi 1 tuổi (ở một số trẻ).
– Biết ngóc đầu lên, lăn lộn, trườn, bò, ngồi, đứng, đi… (ở một số trẻ).
– Sử dụng tiếng khóc, ngôn ngữ cơ thể, âm thanh và nét mặt để thể hiện mong muốn, nhu cầu.
– Hình thành ý niệm về nguyên nhân và kết quả.
– Vui vẻ khi cảm thấy an toàn và được yêu thương.
>>> Mẹ có thể xem thêm: “Tay không” kích thích trí não con phát triển
Trẻ em sinh ra là để yêu thương. Nhưng điều này không hẳn lúc nào cũng đúng. Hoàn cảnh sống, điều kiện gia đình, tính cách bố mẹ… ảnh hưởng rất nhiều đến cách trẻ được đối xử. Đó là lý do vẫn còn nhiều em bé bị bạo hành hoặc được dạy dỗ bằng đòn roi.
Xin lưu ý mẹ một lần nữa về các kết nối não bộ. Chúng phát triển thông qua các trải nghiệm hàng ngày của trẻ. Những trải nghiệm này sẽ quyết định kết nối nào phát triển và kết nối nào sẽ tồn tại suốt đời. Số lượng và chất lượng của sự chăm sóc, kích thích, tương tác mà trẻ nhận được trong những năm đầu đời tạo nên sự khác biệt trong tương lai. Đó là lý do trẻ nhận những tương tác tích cực từ gia đình, người thân thường học giỏi, thành công trong cuộc sống hơn trẻ bị ngược đãi.
Vậy những tương tác, chăm sóc tích cực nào kích thích trí não, giúp trẻ tăng chỉ số IQ, không bỏ lỡ giai đoạn vàng phát triển não bộ của trẻ?
– Thường xuyên trò chuyện với bé, hát, đọc sách cho bé nghe, nhiệt tình đáp lại những âm thanh ê a của con.
– Cho bé nghe nhạc mỗi ngày. Nhạc cho trẻ sơ sinh thông minh như nhạc dân ca, nhạc cổ điển… Hạn chế cho trẻ nghe nhạc rock, grunge hoặc rap khi còn quá nhỏ.
– Khuyến khích người thân và khách đến thăm nói chuyện với bé.
– Ôm con càng nhiều càng tốt.
– Tạo ra một môi trường an toàn cho bé khám phá, thực hành các kỹ năng vận động tinh lẫn vận động thô; Cho con chơi các trò chơi phát triển tư duy.
– Thúc đẩy tính tự lập của trẻ, tạo điều kiện để con tự phục vụ trong khả năng.
>>> Mẹ có thể xem thêm: 6 cách dạy trẻ sơ sinh thông minh
Theo nghiên cứu, trẻ ở giai đoạn 9 tháng tuổi được bổ sung DHA/ARA có khả năng xử lý tình huống tương đương với mức độ thông minh của trẻ lên 3. Điều đó cho thấy dinh dưỡng đóng vai trò quyết định đối với sự phát triển não bộ của trẻ.
DHA (axit docosahexaenoic) là một axit béo thuộc nhóm omega-3, cần thiết cho sự phát triển của mắt và hệ thần kinh. ARA (axit arachidonic) thuộc nhóm axit béo chưa bão hòa của omega 6. Hoạt chất này giúp phát triển não bộ, võng mạc.
Những thực phẩm chứa nhiều DHA/ARA gồm: cá, tôm, cua, mực, lòng đỏ trứng, các loại hạt, rau xanh…
Các bà mẹ được khuyên nên ăn nhiều thực phẩm này trong thời gian mang thai và cho con bú để trẻ thông minh hơn. Ngoài ra, khi trẻ bắt đầu ăn dặm, mẹ nên bổ sung cho con thực phẩm giúp bé thông minh.
Nhiều mẹ muốn bổ sung DHA cho con thường thắc mắc DHA cho bé loại nào tốt? Mẹ nên chọn những thương hiệu uy tín. Song muốn bổ sung DHA cho con bằng đường uống, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp mẹ biết cách ‘chăm chút” giai đoạn vàng phát triển não bộ của trẻ để con thông minh vượt bậc.
Các bài viết của MarryBaby chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
1. Early Brain Development and Health
https://www.cdc.gov/ncbddd/childdevelopment/early-brain-development.html
Ngày truy cập: 24/11/2021.
2. Brain Development and the Role of Experience in the Early Years
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3722610/
Ngày truy cập: 24/11/2021.
3. Infants (0-1 year of age)
https://www.cdc.gov/ncbddd/childdevelopment/positiveparenting/infants.html
Ngày truy cập: 24/11/2021.
4. Biomechanical Analysis of Normal Brain Development during the First Year of Life Using Finite Strain Theory
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27910866/
Ngày truy cập: 24/11/2021.
5. Brain and Behavior
https://www.stanfordchildrens.org/en/service/brain-and-behavior
Ngày truy cập: 24/11/2021.
6. Brain Development in Children
https://www.unitedwaytv.org/brain-development-children
Ngày truy cập: 24/11/2021.