Nước trái cây lên men là gì? Những lợi ích và tác hại tiềm ẩn

Khái niệm về thức uống từ trái cây lên men thực ra không quá mới bởi các hình thức đồ uống này đã xuất hiện rất lâu trong lịch sử, từ rượu nho ở phương Tây cho đến các loại giấm trái cây ở châu Á. Tuy nhiên, các loại nước trái cây lên men hiện nay được sản xuất với hương vị dễ uống hơn, có loại lên men rượu với nồng độ cồn thấp và có loại được lên men bằng vi khuẩn lactic, bổ sung thêm lợi khuẩn cho đường ruột. Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về các sản phẩm nước trái cây lên men hiện nay có trên thị trường qua bài viết sau của MarryBaby nhé.

Nước trái cây lên men là gì?

Nước trái cây lên men là loại đồ uống được tạo ra từ nước ép của các loại trái cây, sau đó cho lên men nhờ các vi sinh vật như vi khuẩn lactic hoặc nấm men. Quá trình này khiến đường tự nhiên trong trái cây chuyển hóa thành các hợp chất như axit lactic, axit axetic hoặc thậm chí một lượng nhỏ cồn, tùy vào chủng vi khuẩn và điều kiện lên men.

Ví dụ, nước ép táo lên men có thể cho ra thức uống lên men có vị chua nhẹ, hương thơm dịu và mang hàm lượng vi sinh có lợi. Hoặc bạn cũng có thể nghe về kombucha – thức uống vốn được làm từ trà đường nhưng ngày nay còn được biến tấu với nước ép trái cây để gia tăng hương vị.

Nước trái cây lên men được sản xuất như thế nào?

Thông thường, quy trình lên men được thực hiện theo các bước cơ bản sau đây:

1. Lựa chọn nguyên liệu: Chọn loại trái cây tươi, chất lượng tốt (như táo, dứa, nho, ổi…) để đảm bảo hương vị và độ an toàn vệ sinh.
2. Ép và thu dịch quả: Ép tách nước trái cây một cách cẩn thận để tránh lẫn tạp chất.
3. Chuẩn bị lên men: Cho dịch quả vào bình chứa, bổ sung men hoặc vi khuẩn (có thể là nấm men hoặc vi khuẩn lactic).
4. Ủ lên men: Giữ nhiệt độ, độ ẩm và môi trường thích hợp để vi sinh vật hoạt động, chuyển hóa đường thành các hợp chất như axit lactic, tạo hương vị chua ngọt cân bằng.
5. Lọc và đóng gói: Sau quá trình lên men, hỗn hợp được lọc, loại bỏ cặn và đóng chai.

Tùy vào loại trái cây và công nghệ sử dụng mà công đoạn xử lý, kiểm soát điều kiện lên men có thể khác nhau ở một vài điểm. Nhìn chung, quy trình này cần được theo dõi và kiểm tra chất lượng chặt chẽ để tạo ra sản phẩm đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, giữ được giá trị dinh dưỡng từ trái cây, tạo ra hương vị thơm ngon, phù hợp với người tiêu dùng. Nếu tự làm nước trái cây lên men tại nhà, bạn cũng cần đảm bảo giữ vệ sinh ở từng công đoạn, tránh để nhiễm khuẩn gây ngộ độc khi dùng.

Nước trái cây lên men có tốt cho sức khỏe không?

Dưới góc nhìn dinh dưỡng, nước trái cây lên men có thể mang lại nhiều lợi ích nhờ chứa các vi sinh vật có lợi (probiotics) và enzym giúp hỗ trợ tiêu hóa. Tuy nhiên, đây không phải là “chìa khóa vạn năng” cho mọi vấn đề sức khỏe. Chúng ta cần hiểu rõ cả hai mặt lợi hại của thức uống này trước khi sử dụng thường xuyên.

1. Các lợi ích đối với sức khỏe

Sử dụng nước trái cây lên men đúng cách, chất lượng tốt có thể mang lại những lợi ích sức khỏe như sau:

• Tăng cường hệ vi sinh đường ruột: Việc bổ sung thực phẩm lên men (bao gồm đồ uống) có thể hỗ trợ đa dạng hệ vi sinh, giúp giảm viêm và cải thiện tiêu hóa
• Hỗ trợ miễn dịch: Nhiều nghiên cứu đã ghi nhận mối liên hệ giữa hệ vi sinh đường ruột và khả năng miễn dịch tổng thể. Một số sản phẩm lên men chứa khuẩn Lactobacillus và Bifidobacterium có thể đóng góp tích cực cho sức khỏe đường ruột, hỗ trợ miễn dịch tốt hơn.
• Giảm đường tự nhiên: Trong quá trình lên men, đường được chuyển hóa, làm giảm độ ngọt, từ đó phù hợp hơn với những ai cần hạn chế tiêu thụ đường, đặc biệt là người có nguy cơ béo phì hoặc đái tháo đường.

2. Tác hại

Bên cạnh lợi ích, nước trái cây lên men cũng có khả năng gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe nếu như quá trình sản xuất không được đảm bảo hoặc được dùng ở những đối tượng không phù hợp:

• Nguy cơ nhiễm khuẩn nếu quá trình chế biến không tốt: Quá trình lên men đòi hỏi môi trường vệ sinh và kiểm soát nhiệt độ nghiêm ngặt. Nếu làm tại nhà nhưng không đảm bảo về điều kiện môi trường, nước trái cây có thể nhiễm khuẩn gây rối loạn tiêu hóa.
• Tăng lượng cồn không mong muốn: Nếu để lên men quá lâu, một phần đường sẽ được lên men thành cồn, có thể ảnh hưởng không tốt với phụ nữ mang thai, trẻ em hoặc người có vấn đề về gan.
• Dị ứng và khó tiêu: Một số người có cơ địa nhạy cảm với histamine trong thực phẩm lên men, dẫn đến triệu chứng như nổi mẩn, ngứa hoặc khó chịu dạ dày.

Dùng nước trái cây lên men cần lưu ý gì?

Nếu bạn muốn bổ sung nước trái cây lên men vào chế độ ăn, hãy ghi nhớ một số điều sau đây:

• Chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng: Nên mua từ các thương hiệu uy tín, được kiểm định chất lượng để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn.
• Kiểm soát lượng uống: Mặc dù lên men giúp giảm đường, nhưng uống quá nhiều cũng có thể gây mất cân bằng dinh dưỡng. Chỉ nên tiêu thụ 1- 2 ly nhỏ mỗi ngày, không nên lạm dụng.
• Tránh nhiệt độ cao sau khi lên men: Bạn nên bảo quản đồ uống lên men trong ngăn mát tủ lạnh để vi sinh vật có lợi duy trì hoạt động ổn định.
• Thận trọng với người nhạy cảm: Người bị dị ứng hoặc mắc bệnh lý dạ dày, gan nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thường xuyên.
• Không tham gia giao thông khi uống nước trái cây lên men có cồn. Nếu sử dụng các loại nước trái cây lên men có nồng độ cồn nhất định thì bạn không được phép lái xe, đó là hành vi vi phạm pháp luật.

Nước trái cây lên men cũng chỉ là một thức uống bổ sung, không nên dùng quá nhiều hoặc thay thế các loại thực phẩm khác. Bạn cần đảm bảo chế độ ăn đa dạng, đầy đủ dưỡng chất để đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng cũng như tình trạng sức khỏe tốt nhất có thể.