Giao tiếp cảm xúc với trẻ nhỏ như thế nào

Cảm xúc là sợi dây vô hình giúp chúng ta nhận biết một đứa trẻ đang vui hay buồn, con có gặp khó khăn gì không? Một đứa trẻ giàu trí tuệ cảm xúc sẽ nhạy cảm với những người xung quanh, có trách nhiệm và thường được nuôi dạy tốt. Đó là những phẩm chất cần thiết cho tất cả chúng ta. Nhưng ở tuổi của mình, bé cần thể hiện được những năng lực cảm xúc nào?

Đối với cha mẹ hiện đại thường thuộc khu vực thành phố, gia đình khá giả cha mẹ quan tâm quá mức đến vấn đề thể chất của con mình, bao bọc con quá kỹ khiến trẻ không có điều kiện tiếp xúc với thực tế. Kết quả là đứa trẻ đó không những mắc bệnh béo phì mà còn chẳng hiểu gì về thế giới xung quanh dù có thể học rất giỏi.

Gia đình luôn đáp ứng mọi yêu cầu của trẻ khiến trẻ có tính ngại khó khăn vì từ nhỏ đã quá dễ dàng có đươc thứ mình muốn. Phải để trẻ trải qua khó khăn, ví dụ như cố gắng đi đến chỗ món đồ mình thích để lấy dù rất khó, gặp nhiều thứ không như ý muốn để trẻ học được cách khống chế được cảm xúc của mình.

Ngoài ra, gia đình nên cho trẻ có khoảng không gian riêng để chơi một mình, cha mẹ không tham gia mà nên ở gần đó giúp trẻ vừa thấy yên tâm vừa không bị quấy rầy. Chơi một mình giúp trẻ phát triển tư duy tốt hơn khi luôn có người lớn bên cạnh.

3. Quan tâm tới cảm nhận của con

Từ trước đến nay đa số cha mẹ chỉ quan tâm đến việc con mình có ngoan hay không, có khỏe mạnh hay không, học có tốt hay không? Nhưng lại chẳng mấy quan tâm đến khả năng giao tiếp cảm xúc của con như thế nào? Các câu hỏi cha mẹ thường hỏi con chỉ qua loa, thuần túy: Hôm nay con được mấy điểm? Con có ngoan không mà không hề đề cập gì đến suy nghĩ cảm nhận của con ví dụ như: “Con cảm thấy lớp học như thế nào? Ở lớp có gì vui không?”.

Giao tiếp cảm xúc trong các gia đình ở Việt Nam rất hạn chế và hầu như không có. Cha mẹ hay có những biện pháp răn đe trẻ bằng cách không chấp nhận mặt xấu của con mình chẳng hạn như gây áp lực cho trẻ bằng cách ra điều kiện: “Ngoan mới thương”, “Hư là không thương nữa”.

Cha mẹ không hề biết rằng trẻ có nhu cầu: “Được quan tâm tích cực không điều kiện”. Nghĩa là đứa trẻ nào cũng có mặt tốt, mặt xấu và muốn cha mẹ chấp nhận cả hai mặt như sự vốn có của nó. Nhưng không cha mẹ nào chịu chấp nhận những khuyết điểm của con mình, khiến trẻ giấu hết mặt xấu của mình không dám chia sẻ với cha mẹ nữa.

Phải chấp nhận mọi mặt của trẻ dù xấu hay tốt để trẻ có thể chấp nhận chính mình một cách toàn diện, mặt khác có thể tìm cách điều chỉnh những mặt xấu của trẻ giúp trẻ mở lòng hơn với cha mẹ khi cần có sự tư vấn của gia đình.

Những dấu hiệu cho thấy trẻ có vấn đề về mặt cảm xúc

• Trầm cảm, thu mình lại không thích nói chuyện, chơi đùa với ai.
• Hay đánh bạn, anh chị thậm chí bố mẹ của mình.
• Khóc nhiều, không ai dỗ được.
• Trẻ quá ngoan, không quậy phá, không thấy cười hay khóc gì.
• Sợ giao tiếp hoặc không có khả năng giao tiếp.

5 kỹ năng cảm xúc mẹ cần bồi đắp cho con

1. Kiềm chế cảm xúc

Trẻ em rất dễ bị mất kiểm soát cảm xúc, cả khi các bé buồn, giận hay vui sướng. Bất kỳ đứa trẻ nào cũng cần được học cách làm chủ cảm xúc. Với khả năng kiểm soát và điều chỉnh bản thân, bé sẽ học được cách đương đầu với những cảm giác tiêu cực và những thay đổi trạng thái từ buồn, vui đến giận hờn, thất vọng mà không bị chìm đắm trong tuyệt vọng. Bé cũng không phản ứng lại những tình huống tiêu cực bằng hành động thái quá.

Chẳng hạn, khi bị bạn giành mất món đồ chơi yêu thích, thay vì khóc lóc, đánh nhau, một đứa trẻ biết tự chủ sẽ đưa ra hành động thích hợp hơn, chẳng hạn như nói chuyện hoặc ngỏ ý cùng chơi món đồ chơi đó. Đương nhiên, việc bộc lộ cảm giác của bản thân không phải là xấu nhưng bất cứ ai trong chúng ta cũng biết rằng việc gì cũng có nơi chỗ và thời điểm của nó.

2. Kiên nhẫn

Những đứa trẻ thiếu tính kiên nhẫn thường hay đòi hỏi và dễ đầu hàng. Dạy cho trẻ tính kiên nhẫn cũng có nghĩa là trì hoãn việc thỏa mãn của bé. Việc này có vẻ khó khăn đối với những bậc phụ huynh bận rộn, song cha mẹ nên cố gắng. Một đứa trẻ biết kiên nhẫn chờ đợi sẽ đạt được thành tựu lớn hơn.

Cách tốt nhất để gieo trồng tinh thần trách nhiệm trong bé là làm gương cho con. Bạn có phải là một ông bố/ bà mẹ có trách nhiệm trong cuộc sống không?

◊ Đặt ra giới hạn: Đối với con trẻ, giải quyết vấn đề thường bắt đầu với việc bố mẹ đặt ra những giới hạn đối với những cử chỉ không thích hợp. Ví dụ, đứa trẻ tức giận, thất vọng chuyện gì đó, thế là đập vỡ đồ chơi, hoặc đánh bạn. Trước tình huống này bố mẹ hãy giúp đỡ trẻ xác định, gọi tên xúc cảm đó, có thể hướng dẫn trẻ nghĩ ra cách thức thích hợp để xử lý với những xúc cảm tiêu cực ấy.

◊ Xác định mục tiêu: Để xác định mục tiêu cho việc giải việc giải quyết vấn đề, hãy hỏi xem con bạn muốn gì. Thông thường, câu trả lời rất đơn giản: Đứa trẻ muốn sửa lại con diều, giải bài toán hóc búa. Những trường hợp khác có thể phải cần hai bên nói chuyện thì mới rõ vấn đề là gì. Ví dụ, con bạn không nhận được vai thích hợp trong vở kịch sắp diễn ra ở trường, con vật của con bạn mới chết hay đứa bạn thân nhất vừa theo bố mẹ rời nhà đi chỗ khác. Trong những trường hợp thế này, mục tiêu của đứa trẻ chỉ đơn giản là sự chấp nhận mất mát hoặc tìm kiếm ở bố mẹ một sự an ủi, thông cảm

◊ Nghĩ đến những giải pháp có thể áp dụng: Hãy cùng ngồi lại với con bạn để tìm những phương cách giải quyết vấn đề. Những ý kiến của bố mẹ có thể rất cần thiết, được con trẻ đánh giá cao, đặt biệt với những đứa trẻ con bé khó có thể tự mình nghĩ ra cách giải quyết nào đó.

◊ Đánh giá những giải pháp được đề nghị dựa trên những giá trị của gia đình: Đây là lúc điểm lại những ý tưởng mà bố mẹ và con đã nghĩ ra, quyết định xem nên triển khai áp dụng và loại bỏ những giải pháp nào. Hãy khuyến khích con bạn xem xét từng giải pháp riêng biệt, đặt ra những câu hỏi sau đây:

• Giải pháp này có công bằng không?
• Giải pháp này có khả thi không?
• Giải pháp này có an toàn không?
• Mình có thể cảm thấy như thế nào với giải pháp này?

Cảm xúc rất quan trọng trong hình trình phát triển nhân cách và xây dựng cuộc sống hạnh phúc cho trẻ. Vì vậy cha mẹ nên quan tâm tới cảm xúc của con, kết nối cảm xúc với con và bồi dưỡng cảm xúc cho con để bé yêu hạnh phúc hơn mỗi ngày nhé.

Marry Baby