Tinh dịch là gì? Tinh trùng là gì? Khác nhau ra sau? Đánh giá chất lượng tinh dịch và tinh trùng như thế nào?

Tinh dịch và tinh trùng là gì, có giống nhau không?

1. Tinh dịch là gì?

Trước khi tìm hiểu tinh trùng là gì, chúng ta cần hiểu rõ khái niệm về tinh dịch. Tinh dịch là một dịch màu trắng đục và có dạng đặc sệt. Theo World Health Organization (Tổ chức Y tế thế giới WHO), tinh dịch được sản xuất từ tinh hoàn, ống dẫn tinh, mào tinh và nhiều nhất là từ tuyến tiền liệt và túi tinh.

Thành phần của tinh dịch gồm có đường, protein, khoáng chất, vitamin, tinh tương và tinh trùng. Ước tính, 1ml tinh dịch có từ 15 triệu tinh trùng trở lên, đến 200 triệu tinh trùng. Nhiệm vụ của tinh dịch là bảo vệ và giúp tinh trùng di chuyển bơi đến trứng dễ dàng hơn.

2. Tinh trùng là gì?

Khi bạn đã hiểu về tinh dịch rồi thì tinh trùng có là gì? Tinh trùng là tế bào sinh sản của nam giới, ảnh hưởng đến 50% cơ hội thụ thai của các cặp vợ chồng. Nhờ sự kết hợp giữa trứng và tinh trùng, bạn sẽ mang thai và hạ sinh một thiên thần nhỏ sau 9 tháng.

Tinh trùng có hình dạng giống con nòng nọc và cấu tạo 3 phần gồm phần đầu, thân giữa và đuôi. Chúng ta không thể nhìn thấy tinh trùng bằng mắt thường. Chỉ thông qua kính hiển vi chúng ta mới nhìn thấy được hình dạng của tinh trùng.

Tinh trùng và tinh dịch khác nhau ở điểm nào?

• Tinh dịch có thể nhìn thấy bằng mắt thường, có màu trắng đục ở dạng đặc sệt.
• Tinh dịch là một chất lỏng được cấu tạo bởi đường, protein, khoáng chất, vitamin, tinh tương và một khối lượng lớn tinh trùng.
• Tinh dịch có nhiệm vụ bảo vệ và giúp tinh trùng bơi đến trứng dễ dàng hơn.

Các loại thực phẩm khác giúp tinh dịch có mùi hoặc vị dịu hơn hay ngọt hơn là cần tây, rau mùi tây và dứa.

Bạn nên sắp xếp thời gian thăm khám bác sĩ nếu tinh dịch có màu bất thường đi kèm với các dấu hiệu nhiễm trùng (bao gồm xuất tinh đau, tinh hoàn bị sưng, sốt) hoặc nếu triệu chứng kéo dài, ngày càng trầm trọng hơn hoặc tái phát.

Những sự thật thú vị về tinh trùng bạn nên biết

1. Tinh trùng là gì và có mùi vị ra sao?

Tinh trùng có mùi vị gì? Chúng ta đã biết tinh trùng là một thành phần cấu tạo nên tinh dịch. Cho nên bạn không thể nhận biết được tinh trùng có vị gì. Thay vào đó, bạn chỉ có thể nếm tinh dịch để biết mùi vị của tinh trùng là gì.

Vậy tinh trùng có mùi vị gì? Dựa vào thành phần cấu tạo nên tinh dịch thông thường chúng có vị hơi mặn. Nhưng mùi vị này đôi khi phụ thuộc nhiều vào các chất dinh dưỡng mà nam giới hấp thụ. Vì thế nó có thể có vị ngọt mặn, hơi mặn hoặc rất mặn, đôi khi chua hay vị kim loại.

>> Bạn có thể xem thêm: Nuốt tinh trùng có thai không? Lỡ làm rồi nên đọc ngay để biết!

2. Thành phần của tinh trùng là gì?

Thần phần của tinh trùng có cấu tạo gồm 3 phần:

• Phần đầu chứa DNA còn được gọi là acrosome. Đầu giúp tinh trùng có thể xâm nhập vào trứng. Khi gặp trứng DNA của tinh trùng và DNA của trứng sẽ tạo ra một cá thể mới.
• Phần thân giữa chứa ty thể cung cấp năng lượng giúp phần đuôi có thể di chuyển được.
• Phần đuôi có chuyển động giống như bơi giúp toàn thân tinh trùng có thể di chuyển đến trứng một cách dễ dàng.

>> Bạn có thể xem thêm: Sàng lọc tinh trùng giá bao nhiêu? Có đắt không?

3. Tinh hoàn chính là “nhà máy” sản xuất chính

Mỗi ngày, hai tinh hoàn của một người khỏe mạnh có thể sản xuất ra 120 triệu tinh trùng. Dọc theo đỉnh của mỗi tinh hoàn là mào tinh hoàn, có cấu trúc giống như dây thừng. Và chính nơi đây tinh trùng sẽ trưởng thành và được lưu trữ.

Bên cạnh vấn đề tinh trùng là gì, bạn cũng nên biết nhiệt độ tăng cao sẽ ảnh hưởng đến tinh hoàn, và quá trình sản xuất tinh binh. Ngoài ra, nam giới có tinh hoàn nhỏ hoặc bị xoắn tinh hoàn cũng sẽ bị ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh trùng.

4. Tinh trùng là gì? Tinh trùng tạo ra mỗi ngày

Sau bao lâu tinh trùng lại sản xuất nhiều? Một nam giới đến tuổi dậy sẽ sản xuất hàng triệu tế bào tinh trùng mỗi ngày. Mỗi tinh trùng cực kỳ nhỏ chỉ bằng 1/600 inch (dài khoảng 0,05 mm). Nhưng một chu kỳ tái tạo tinh trùng phải mất đến 64 ngày.

Tinh trùng phát triển trong tinh hoàn trong một hệ thống các ống nhỏ. Khi mới sinh, các ống này chứa các tế bào tròn đơn giản. Trong tuổi dậy thì, testosterone và các hormone khác khiến các tế bào này biến đổi thành tế bào tinh trùng.

Các tế bào phân chia và thay đổi cho đến khi chúng có đầu và đuôi ngắn, giống như nòng nọc. Tinh trùng di chuyển vào mào tinh, nơi chúng hoàn thành quá trình phát triển.

4. Số lượng tinh trùng

Chất lượng tinh trùng đi kèm với số lượng tinh trùng. Số lượng tinh trùng là tổng số tinh trùng trong một lượng tinh dịch cụ thể. Ví dụ, một mẫu tinh trùng có thể bao gồm 3 ml tinh dịch với nồng độ tinh trùng là 15 triệu tinh trùng/ml và tổng số lượng tinh trùng là 45 triệu.

Số lượng tinh trùng và chất lượng tinh trùng là những yếu tố riêng biệt. Số lượng tinh trùng cao không hoàn toàn làm tăng khả năng sinh sản nếu hầu hết tinh trùng bị biến dạng, không thể bơi đúng cách hoặc mang DNA bị hỏng.

Tuy nhiên, chất lượng tinh trùng và số lượng tinh trùng thấp có thể do một số nguyên nhân gây ra, bao gồm tiếp xúc với chất độc hoặc hóa trị, hút thuốc và mất cân bằng nội tiết tố.

Các dạng tinh trùng bất thường

Nếu nhận kết quả bất thường sau khi xét nghiệm tinh dịch đồ tại bệnh viện, bạn hãy khoan lo lắng bởi điều này không có nghĩa là vô sinh nam.

Một số yếu tố làm ảnh hưởng đến kết quả phân tích tinh dịch bao gồm: căn bệnh gần đây, lo lắng về kỳ thi, áp lực công việc và các yếu tố khác. Kiêng xuất tinh trong 3 – 4 ngày trước khi xét nghiệm cũng có thể làm thay đổi kết quả.

• Tinh hoàn ẩn
• Một số loại thuốc
• Rối loạn di truyền
• Mất cân bằng nội tiết tố
• Đã từng điều trị ung thư
• Bất thường đường sinh sản
• Bệnh tiểu đường không được điều trị
• Giãn tĩnh mạch thừng tinh (varicocele)
• Nhiễm trùng cơ bản của đường sinh sản
• Bệnh celiac (hay còn gọi là bệnh không dung nạp Gluten)

Điều kiện môi trường hay thói quen sống không lành mạnh cũng có thể khiến mật độ tinh trùng thấp. Ví dụ, tinh hoàn quá nóng (do sử dụng bồn tắm nước nóng thường xuyên), tiếp xúc với hóa chất độc hại tại nơi làm việc, hút thuốc, béo phì hoặc sử dụng ma túy và rượu, bia.

Với tình trạng tăng bạch cầu, tinh trùng không nhất thiết là bất thường, nhưng tinh dịch có thể là vấn đề. Nồng độ bạch cầu cao có thể dẫn đến tổn thương tinh trùng, làm giảm khả năng sinh sản.

Số lượng bạch cầu cao cũng có thể là dấu hiệu nhiễm trùng. Trong một số trường hợp, đây có thể là dấu hiệu của một bệnh tự miễn dịch. Một số nguyên nhân khiến mật độ tinh trùng thấp cũng có thể là nguyên nhân gây tăng bạch cầu bất thường trong tinh dịch.

Tầm quan trọng của phương pháp xét nghiệm tinh dịch đồ

Để hiểu tầm quan trọng của xét nghiệm tinh dịch đồ, bạn nên biết ý nghĩa của phương pháp xét nghiệm tinh dịch đồ, ai nên làm xét nghiệm này và kết quả như thế nào là bình thường.

1. Ý nghĩa của xét nghiệm tinh dịch đồ

Xét nghiệm tinh dịch đồ có thể cho biết được ý nghĩa của các thông số dưới đây:

Mức độ pH: Tinh dịch có quá nhiều axit, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của tinh trùng.

Thể tích tinh dịch: Số lượng tinh dịch trong mẫu (tính bằng mL).

Nồng độ tinh trùng: Số lượng tinh trùng trên 1mL tinh dịch.

Hình thái tinh trùng: Kích thước và hình dạng của tinh trùng.

Khả năng di chuyển của tinh trùng: Khả năng tinh trùng bơi về phía trứng.

Thời gian hóa lỏng: Thời gian tinh dịch chuyển từ chất dính sang chất lỏng.

Khả năng sống của tinh trùng: Phần trăm tinh trùng sống trong mẫu.

Tế bào bạch cầu: Dấu hiệu nhiễm trùng hoặc viêm.

Bạn sẽ cần kiêng hoạt động tình dục và thủ dâm trong 2 – 4 ngày để đảm bảo số lượng tinh trùng ở mức cao nhất.

Nếu thắt ống dẫn tinh, sẽ rất hữu ích nếu bạn thủ dâm nhiều lần sau đó để giúp loại bỏ tinh trùng khỏi hệ thống. Xét nghiệm tinh dịch đồ thường được thực hiện sau 8-12 tuần thắt ống dẫn tinh. Bạn có thể cung cấp mẫu tinh dịch tại nhà và sau đó mang đến phòng thí nghiệm.

Thông thường, bạn sẽ cung cấp mẫu tinh dịch của mình qua việc thủ dâm trong một căn phòng riêng tư, thoải mái, sau đó đặt mẫu vào một vật chứa vô trùng, miệng rộng.

Nếu bạn không thể thủ dâm vì lý do tôn giáo, bác sĩ có thể gợi ý bạn xuất tinh vào một bao cao su không bôi trơn trong khi quan hệ với bạn đời.

2. Ai nên làm xét nghiệm tinh dịch đồ?

Bạn nên đi làm xét nghiệm tinh dịch đồ nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

Vô sinh nam: Một trong những lý do khiến vợ chồng khó thụ thai có thể do sự bất thường về tinh dịch hoặc do tinh trùng của nam giới có vấn đề. Phân tích tinh dịch có thể đánh giá được khả năng sinh sản của nam giới.

Theo dõi sau thắt ống dẫn tinh (triệt sản nam): Xét nghiệm tinh dịch đồ xác định xem liệu thắt ống dẫn tinh có thành công hay không. Nếu không có tinh trùng trong tinh dịch, thắt ống dẫn tinh đã hoạt động và triệt sản thành công.

3. Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ bình thường

Đây là một xét nghiệm được thực hiện trong phòng thí nghiệm để kiểm tra một mẫu tinh dịch dưới kính hiển vi. Xét nghiệm tinh dịch đồ có thể giúp đánh giá số lượng, khả năng di chuyển và hình dạng (hình thái) của tinh trùng.

Nếu kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ là bình thường thì các thông số sẽ nằm trong phạm vi dưới đây:

Thể tích tinh dịch: 1,5 ml trở lên (hoặc từ 1,4 đến 1,7 ml)

Tổng số tinh trùng: 39 triệu (hoặc từ 33 đến 46 triệu)

Nồng độ tinh trùng: 15 triệu mỗi ml (hoặc từ 12 đến 16 triệu mỗi ml)

Tổng nhu động: 40% trở lên (hoặc từ 38 đến 42%)

Vận động tiến tới: 32% trở lên (hoặc từ 31 đến 34%)

Sức sống: 58% trở lên (hoặc từ 55 đến 63%)

Hình thái tinh trùng: 4% trở lên (hoặc từ 3 đến 4%)

Lựa chọn điều trị khi phát hiện bất thường sau xét nghiệm tinh dịch đồ

Nếu kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ bất thường, bác sĩ sẽ tim hiểu nguyên nhân rõ ràng của sự bất thường trong mẫu tinh trùng và gợi ý những cách khắc phục hoặc giải quyết nguyên nhân. Một trong những nguyên nhân đầu tiên mà bác sĩ sẽ xem xét là lối sống của bạn và những thay đổi có thể có mà bạn cần thực hiện.

1. Thay đổi lối sống

Thay đổi trong lối sống có thể giúp cải thiện sức khỏe tinh dịch và tinh trùng của nam giới.

Ngừng hút thuốc và ma túy: Thuốc lá có thể khiến số lượng tinh trùng thấp và tinh trùng di chuyển chậm. Bạn cũng cần ngừng hút cần sa hoặc sử dụng ma túy, các loại thuốc kích thích vì tinh trùng có thể bị tổn hại bởi cocaine, cần sa và amphetamine.

Giảm số lượng đồ uống có cồn. Rượu đã được chứng minh là làm giảm sản xuất tinh trùng và gây ra những bất thường về tinh trùng.

Hạn chế lượng caffein: Một nghiên cứu năm 2010 cho thấy nồng độ và số lượng tinh trùng giảm nhẹ ở những người đàn ông uống nhiều caffein hoặc soda.

Giảm căng thẳng: Căng thẳng có liên quan đến sự bất thường ở tinh trùng. Do đó, bạn cần thư giãn và giải tỏa căng thẳng dồn nén trong khi cố gắng thụ thai.

Không để tinh hoàn bị nóng: Tinh hoàn phải mát hơn phần còn lại của cơ thể nam giới để sản xuất tinh trùng tối ưu. Để giúp cơ quan sinh sản nam giới không bị quá nóng, bạn nên hạn chế thời gian ngâm mình trong bồn tắm nước nóng, phòng xông hơi khô và phòng xông hơi ướt, đồng thời tránh dành quá nhiều thời gian với máy tính xách tay trên đùi.

Có chế độ ăn uống lành mạnh: Bạn cần đảm bảo uống nhiều nước, ăn nhiều rau, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt.

Tập thể dục: Đặt mục tiêu tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày như đi bộ, chạy, bơi lội, đạp xe hoặc những hoạt động thể chất vừa phải mà bạn yêu thích.

Giảm tiếp xúc với những mối nguy hiểm từ môi trường: Một số mối nguy hiểm từ môi trường đối với tinh dịch của nam giới bao gồm phơi nhiễm phóng xạ, khói hữu cơ, thuốc trừ sâu, dung môi và các hóa chất độc hại khác.

Ngừng sử dụng các chất bổ sung có hại: Nhiều sản phẩm nhằm mục đích xây dựng khối lượng cơ bắp có thể làm giảm khả năng sinh sản bằng cách ngừng sản xuất tinh trùng.

>> Xem thêm: Tăng chất lượng tinh trùng và khả năng thụ thai với 18+ “tuyệt chiêu” đơn giản!

2. Điều trị bởi bác sĩ

Đàn ông gặp những bất thường ở tinh dịch và tinh trùng thường cần điều trị bởi bác sĩ ngoài việc thay đổi lối sống. Sau đây là những cách mà bác sĩ có thể điều trị dựa trên các bất thường khi phân tích tinh dịch đồ.

Điều trị bằng thuốc: Có thể bao gồm các liệu pháp giúp khắc phục mọi bất thường về nội tiết tố. Ngoài ra, nếu bạn đang điều trị bằng testosterone vì lượng testosterone thấp có thể cần chuyển sang các loại thuốc thay thế để tối ưu hóa việc sản xuất tinh trùng. Nếu có sự nhiễm trùng, bác sĩ có thể chỉ định bạn dùng thuốc kháng sinh.

Phẫu thuật: Dưới đây là các ca phẫu thuật phổ biến nhất để tăng sản xuất tinh dịch hoặc cho phép lấy tinh trùng để thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).

– Phẫu thuật điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh: Giãn tĩnh mạch thừng tinh là sự mở rộng của các tĩnh mạch trong bìu, có thể dẫn đến các thông số tinh dịch bất thường. Bác sĩ sẽ phẫu thuật bằng cách sử dụng các kỹ thuật vi mô để điều trị các tĩnh mạch bị ảnh hưởng.

– Đảo ngược thắt ống dẫn tinh: Đảo ngược thắt ống dẫn tinh là một phẫu thuật để hoàn tác thắt ống dẫn tinh và nối lại ống dẫn tinh trùng từ tinh hoàn vào tinh dịch. Tỷ lệ thành công cho việc đảo ngược thắt ống dẫn tinh dao động từ 40 – 90%.

Các yếu tố để thành công bao gồm khoảng thời gian kể từ khi thắt ống dẫn tinh, kết quả khám sức khỏe trước khi phẫu thuật, tuổi của vợ, kinh nghiệm và đào tạo của bác sĩ phẫu thuật. Sau 6-8 phẫu thuật, bác sĩ có thể chỉ định bạn làm xét nghiệm tinh dịch đồ để xác nhận tinh dịch là bình thường.

– Lấy tinh trùng: Nếu quá trình sản xuất tinh trùng bị ảnh hưởng đáng kể, bác sĩ tiết niệu sẽ cần lấy tinh trùng trực tiếp từ tinh hoàn hoặc mào tinh hoàn bằng kỹ thuật lấy tinh trùng. Các ca phẫu thuật lấy tinh trùng bao gồm chọc hút tinh trùng từ tinh hoàn (TESA), lấy tinh trùng từ mào tinh hoàn bằng chọc hút qua da (PESA), vi phẫu thuật tinh hoàn (TESE) và chọc hút tinh trùng qua mào tinh hoàn (MESA).

Sau khi tinh trùng được thu thập, bác sĩ có thể sử dụng tinh trùng để thụ tinh với trứng và cấy lại vào cơ thể của người phụ nữ qua các công nghệ sinh sản nhân tạo bao gồm IVF, ICSI.

IVF là một quá trình liên quan đến việc tinh trùng thụ tinh trứng trong môi trường phòng thí nghiệm trước khi chuyển phôi vào tử cung của người phụ nữ. ICSI sử dụng quy trình IVF nhưng tiến xa hơn bằng cách tiêm trực tiếp tinh trùng vào trứng để tăng cơ hội thụ tinh thành công.

Duy trì các lối sống lành mạnh sẽ giúp thúc đẩy khả năng sinh sản và có thể cải thiện cơ hội thụ thai. Tuy nhiên, theo Hiệp hội Y học Sinh sản Hoa Kỳ, vô sinh được định nghĩa là tình trạng một cặp vợ chồng hoạt động tình dục không sử dụng biện pháp tránh thai không thể đậu thai sau một năm cố gắng. Nếu đã trên 1 năm cố gắng thụ thai, vợ chồng bạn nên đến bệnh viện để thăm khám. Bác sĩ có thể xác định nguyên nhân của vấn đề và cung cấp các phương pháp điều trị giúp bạn và vợ sớm có tin vui.

Như vậy, bạn đã hiểu tinh trùng là một tế bào sinh sản của nam giới. Bên cạnh vấn đề tinh trùng là gì, bạn cũng đã phân biệt được tinh dịch và tinh trùng khác nhau. Hy vọng bài viết này giúp ích được cho bạn.