Giúp con xua đi nỗi sợ hãi (P.1)

Một đứa trẻ mới sinh đã khóc ré lên – Có phải vì chúng sợ ánh sáng, sợ lạnh, sợ cái cảm giác “trơ trọi” khi không còn được quấn chặt bởi nhau thai khi còn nằm trong bụng mẹ. Và rồi, sau một vài phút chớp chớp mắt làm quen với ánh sáng, được bọc ấm với tấm khăn bông và được mẹ ôm vào lòng cho bú, bé sẽ an tâm và ngủ ngon lành… Một ví dụ nhỏ để mẹ hiểu rằng cùng với nhiều thứ khác, nỗi sợ hãi sẽ luôn đồng hành và lớn lên cùng trẻ. Thương con, không muốn bé bị giật mình hay nơm nớp sợ về một điều gì đó thì mẹ phải học cách xua đi nỗi sợ hãi của con.

1. Bản chất của nỗi sợ hãi
Nỗi sợ hãi dễ biến ta thành người thiếu tự tin, bất an và tới mức nào đó có thể đẩy tới nỗi ám ảnh trong cuộc đời. Song cũng có những nỗi sợ mang tính tích cực như: trẻ nhỏ sợ đứt tay – không dám cầm dao; sợ mẹ la rầy – biết nghe lời hơn; sợ điểm kém – chăm chỉ học bài. Đối với người lớn “sợ” đôi khi giúp ta dừng lại trước những việc không nên làm – nỗi sợ hãi mang tính nhân văn.

Điều đáng nói là người lớn thường suy nghĩ theo cách của mình và cho rằng nỗi sợ hãi của bé là nhảm nhí, ngớ ngẩn. Con kiến nhỏ bé kia thì có gì phải làm con sợ đến thế! Thật ra nỗi sợ của một đứa trẻ có thể khác với người lớn nhưng cảm giác là giống nhau. Nếu chân tay bạn run rẩy, miệng lắp bắp khi nói trước đám đông thì bé run sợ, quýnh lên khi con kiến bò dưới chân mình cũng là điều dễ hiểu. Vì vậy người lớn hãy tôn trọng, lắng nghe và giúp đỡ trẻ vượt qua nỗi sợ hãi hàng ngày.

Cũng cần hiểu thêm về nỗi sợ hãi của trẻ ở góc độ thời gian. Đa số nỗi sợ hãi ở trẻ mang tính tạm thời. Lúc này bé sợ nước, lúc khác bé lại sợ ma, rồi sợ đi học… Nó sẽ qua đi theo năm tháng. Bạn chỉ cần hiểu tâm lý và tác động khéo để nỗi sợ của bé chấm dứt sớm. Trường hợp sợ hãi trở thành nỗi ám ảnh, bạn không thể tự mình giải quyết mà cần tới sự can thiệp của bác sĩ và chuyên gia tâm lý.

2. Hóa giải và xua tan nỗi sợ hãi của con
Mặc dù hay giật mình, biết hờn giận nhưng trẻ dưới 12 tháng ít khi nào cảm thấy sợ hãi. Từ 1 tuổi trở đi, trẻ bắt khám phá thế giới xung quanh. Khả năng tưởng tượng phát triển nhanh và phong phú. Nỗi sợ hãi từ đó cũng được nhân lên muôn màu muôn vẻ.

Dưới đây là những nỗi sợ mà con bạn thường gặp phải và cách khắc phục

Bé sợ người lạ
Bé 1 tuổi đã nhận biết rõ được đâu là người nhà và đâu là người lạ. Bé thường bám lấy mẹ như cái đuôi không lúc nào muốn dời. Thấy người lạ là quay ngoắt mặt đi. Ai có ý định tiếp cận, đưa tay ra bế lập tức bé bấu chặt lấy mẹ hết sức có thể và la lên om sòm khiến ta phải “đầu hàng”.

Từ khi sinh ra bé chỉ gắn bó và quen hơi của mẹ thôi! Trao tay cho người khác bé sẽ cảm có cảm giác như bị chia lìa, bất an và sợ hãi. Đây là tâm lý chung của các bé khi bước sang giai đoạn nhận thức rõ người thân – người lạ. Tuy nhiên, nếu mẹ sợ bé khóc và luôn giữ con khư khư bên cạnh thì nỗi sợ hãi kia sẽ không được chấm dứt.

>>> Làm gì để giúp con?
Để bé cưng hết sợ người lạ và mẹ đỡ vất vả khi cứ phải kè kè bên con, việc tập cho con “hòa đồng” với mọi người xung quanh ngay từ nhỏ sẽ rất cần thiết. Lúc bé còn ẵm ngửa, thường xuyên để ông bà, cô dì, chú… trong gia đình bế bé. Có dịp giao lưu với hàng xóm thì mẹ cũng nên cho con đi “hóng hớt” chuyện… một chút nhé. Cứ như vậy bé sẽ dần quen và cảm thấy thích thú khi được tiếp xúc với mọi người.

Khi bé đã nhận thức rõ ràng đâu là người quen – người lạ cũng là lúc trở nên “khó tính” hơn. Việc mẹ trao bé cho ai khác khi mỏi tay hay cần làm gì đó sẽ khó khăn ngàn lần. Mẹ cần kiên nhẫn, cho con tiếp xúc từ từ, đầu tiên với những bé cùng lứa tuổi. Cũng đừng quên thường xuyên đưa bé tới chơi nhà họ hàng, đi công viên, mời người quen về nhà chơi (đặc biệt là những người vui vẻ, có khiếu hài hước, nịnh trẻ con giỏi). Thấy con cười toét miệng khi được ai đó hỏi han, không ngại ngần theo các anh chị đi mua bánh kẹo… chứng tỏ mẹ đã thành công với việc giúp con xua tan nỗi sợ rồi đấy.

Bé sợ ma
Trí tưởng tượng của trẻ con rất phong phú, đa dạng. Hình ảnh mụ phù thủy, ma quỷ… từ trong truyện cổ tích hay phim hoạt hình có thể bước ra ngoài đời thật bất cứ khi nào. Nhất là khi bé ở một mình vào buổi tối. Con ma không đầu luôn chầu trực đâu đó trong từng góc phòng, sẵn sàng nhảy bổ ra ăn thịt trẻ con – trong khi bé biết mình không đủ sức mạnh để chống lại. Vì vậy mẹ dễ dàng nhận thấy bé khăng khăng không chịu ngủ một mình, trong giấc ngủ thường gặp ác mộng. Điều này không chỉ các bé 3-4 tuổi, bước sang tuổi teen, trẻ còn ám ảnh bởi con ma không có thực này.

Bóng tối sẽ tiếp tay cho trí tưởng tượng ma quỷ ở trẻ

>>> Làm gì để giúp con?
Không nên tiêm nhiễm vào đầu óc non nớt của bé những lời dọa nạt như: “con không ăn ngoan là mẹ gọi ông kẹ lại bắt con đó”, “mau ngủ đi không là con ma nó xuất hiện bây giờ”… Với lời dọa nạt như vậy mẹ muốn con ngoan ngoãn nghe lời. Vô hình chung hình tượng ma quỷ trở thành nỗi ám ảnh từ bữa ăn tới giấc ngủ của trẻ.

Tới giờ ngủ nếu bé cứ chui tọt vào phòng của ba mẹ, không chịu ngủ một mình vì sợ con ma xuất hiện. Đầu tiên mẹ cần đảm bảo mở đèn ngủ để có lượng ánh sáng cần thiết trong phòng bé. Bé sẽ yên tâm hơn khi không phải chống chọi với không gian tối tăm đầy ma mị.

Nên dắt con đi kiểm tra từng ngóc ngách mà bé cho rằng có con ma đang ẩn náu. Với biện pháp này bạn đã khẳng định được rằng: “Nhà mình tuyệt đối không có ma đâu con”. Bé vì vậy mà an tâm ngủ ngon lành.

Sắm cho con những người bạn gấu bông, thỏ bông, siêu nhân… để bé ôm khi ngủ. Bé sẽ cảm thấy mình không đơn độc và luôn có người bảo vệ kề bên.

Khéo léo hỏi bé xem con ma con “thấy” nó như thế nào? Bạn giúp con phác họa ra giấy, sau đó có thể thêm cho nó một vài chiếc răng sún, một cái mũi đỏ… để con ma đáng sợ trở thành con ma vui vẻ, đáng yêu trong mắt và trí tưởng tượng của bé.

Nguyễn Dinh