Mâu thuẫn giữa con cái và cha mẹ: Sự khác biệt, nguyên nhân và cách giải quyết

Vậy mâu thuẫn giữa con cái và cha mẹ thường bắt nguồn từ đâu? Và có cách nào để giải quyết những mâu thuẫn giữa con cái và cha mẹ hay không? Sau đây là một số bước để xây dựng mối quan hệ lành mạnh giữa con cái và cha mẹ.

Con ở tuổi dậy thì sẽ chọn cách thể hiện cá tính của mình thông qua vẻ ngoài. Ví dụ như, con đeo khuyên tai, trang điểm đậm; cắt tỉa tóc và nhuộm màu theo xu hướng, thậm chí khoác lên mình những bộ đồng phục thiếu vải.

Điều này có thể dẫn đến mâu thuẫn giữa cha mẹ và con cái, nếu cha mẹ muốn con sống giản dị; và truyền thống như cha mẹ.

1.2 Sự khác biệt trong cách nhìn nhận về vấn đề học tập của con

Cha mẹ sử dụng điểm như một thang đo đánh giá sự trưởng thành, sự chăm chỉ trong học tập và tính kỷ luật của con. Mặc dù điểm số không thực sự phản ánh hai đặc điểm đó; nhưng lại là một cơ sở để đánh giá con mỗi khi nhìn sổ đầu bài.

Mâu thuẫn giữa con cái và cha mẹ thường xảy ra khi con không đáp ứng được kỳ vọng điểm của cha mẹ.

1.3 Sự khác biệt trong cách nhìn nhận về quan hệ bạn bè của con

Bạn bè là một trong những yếu tố quan trọng nhất đối với trẻ trong độ tuổi dậy thì. Con thích mở rộng quan hệ và giao tiếp với những bạn đồng trang lứa. Vì con cảm nhận được sự tương hợp về lứa tuổi, và về xu hướng sở thích.

Các hoạt động kết bạn, đi chơi, mời bạn đến nhà, đã đánh dấu sự phát triển và hình thành kỹ năng xã hội của con. Tuy nhiên, mâu thuẫn giữa con cái và cha mẹ bắt đầu xảy ra khi cha mẹ muốn con kết bạn theo tiêu chuẩn của mình; trong khi con lại không muốn.

1.4 Xung đột về sở thích, hứng thú của con

Sở thích và hứng thú ở tuổi dậy thì của con sẽ giúp con tìm say mê và khám phá tính cách của mình. Lúc này, con sẽ liên tục lựa chọn và thay đổi sở thích của mình, từ âm nhạc, thể thao, thời trang, hay thậm chí là phim ảnh,…

Chính sự hiểu biết, thích khám phá và dần nảy sinh đam mê một loại hình nào đó là một cách để các con phấn đấu và theo đuổi. Tuy nhiên khuyết điểm của con lúc này là chưa biết kiềm chế cảm xúc, và không có khả năng cân bằng thời gian giữa đam mê, học tập và gia đình.

Nhưng nhiệm vụ quan trọng nhất của con trong mắt cha mẹ phải là học tập. Thế là cha mẹ tìm đủ mọi cách đưa con vào khuôn khổ bằng cách nhắc nhở; giám sát; kiểm tra; đôi khi còn la mắng và đòn roi quá sức.

>> Cùng chủ đề: Con lười học thì phải làm sao? Cách dạy con hiệu quả

2. Nguyên nhân mâu thuẫn giữa con cái và cha mẹ

Ngoài những khác biệt gây ra mâu thuẫn giữa con cái và cha mẹ; có một số yếu tố chủ quan khác trực tiếp gây ra xung đột:

“Con là con, con không được quyền cãi lại bố mẹ. Bố mẹ luôn đúng!”

Thật buồn khi cha mẹ luôn dạy con việc kiềm chế cảm xúc, và phải biết nhường nhịn. Nhưng cha mẹ lại không biết rằng, các con sẽ học theo hành động của cha mẹ chứ không phải bằng những lời nói.

Đôi khi cha mẹ thử nói xin lỗi các con, biết đâu các con không những nghe lời mà còn thương cha mẹ nhiều hơn. Vì con cảm nhận được sự chia sẻ và cảm giác được cha mẹ hiểu cho.

2.7 Cha mẹ độc hại

Biểu hiện của cha mẹ độc hại đó là hay đi so sánh con mình với con người khác, không bao giờ công nhận sự cố gắng của con mình. Hãy nhớ rằng trẻ con sinh ra không phải thiên tài. Ai cũng có khuyết điểm của mình. Có thể con của mình không giỏi toán nhưng bé có thể giỏi ngữ văn.

>> Cùng chủ đề: Cha mẹ cần làm gì khi con trai đến tuổi dậy thì?

Trong tình huống như vậy, việc cha mẹ giữ bình tĩnh và quản lý cảm xúc là rất cần thiết. Vì cảm xúc mạnh có thể kéo theo những hành động khiến cha mẹ và con khó hàn gắn sau xung đột; hoặc để lại những tổn thương tinh thần sâu sắc. Sau đây là một vài gợi ý giúp bố mẹ điều hòa cảm xúc khi đối mặt với mâu thuẫn giữa con cái và cha mẹ:

• Cho phép bản thân không tiếp tục tranh luận khi quá nóng giận. Cha mẹ có thể chia sẻ thẳng với con rằng thời điểm hiện tại không phải là lúc tốt nhất để nói về chủ đề này. Cha mẹ cần thời gian và chúng ta sẽ cùng nhau trao đổi lại vào một dịp cả hai bình tĩnh hơn.
• Trước khi phản ứng theo cảm xúc, hãy hít thở thật sâu. Khi tức giận, cha mẹ có thể nhận thấy mình thở gấp hơn, cả cơ thể trở nên căng thẳng; lúc này, việc hít thở sâu giúp cơ thể của cha mẹ được xoa dịu, và lấy lại trạng thái tinh thần cân bằng để hồi đáp với con một cách bình tĩnh.
• Tìm cách tác động các giác quan để xua tan cơn nóng nảy tức thì. Cha mẹ có thể tìm một mùi hương dễ chịu để ngửi (khứu giác); hoặc nhắm mắt để tưởng tượng về một khung cảnh bình an, hay nhìn vào một đồ vật, hình ảnh mang lại cảm giác an yên (thị giác); hoặc vào nhà vệ sinh rửa mặt bằng nước lạnh, thậm chí đi tắm (xúc giác); hoặc uống một cốc nước lọc đầy (vị giác).

>> Cùng chủ đề: 7 hoạt động giúp gắn kết gia đình và vun đắp yêu thương

3.3 Chỉ lắng nghe và không đưa ra ý kiến

Khuyến khích con chia sẻ cảm xúc của mình về sự xung đột. Cho phép con bày tỏ toàn bộ cảm nhận của mình; chỉ cần con biết thể hiện ra một cách tôn trọng và không gây ra tình huống mất an toàn.

Bố mẹ không nên phán xét hoặc chống lại biểu hiện của con; cũng đừng tự bào chữa cho bản thân. Hãy để con được bộc lộ hoàn toàn trước khi bố mẹ chia sẻ trải nghiệm của mình. Cách chúng ta giao tiếp với con cái giúp hình thành cách chúng điều chỉnh cảm xúc và xung động của chính mình. Nếu con học được cách phản ứng tốt hơn khi gặp mâu thuẫn giữa con cái và cha mẹ; các vấn đề cũng theo đó mà dễ giải quyết hơn.

3.4 Hãy viết ra những nguyên tắc bố mẹ và con đã đồng ý với nhau

Khi mâu thuẫn và căng thẳng nhiều, bố mẹ hoặc con vẫn không nhất quán trong các quyết định và hành động; việc viết ra những gì đã thống nhất có thể vô cùng hữu ích. Đó có thể là thói quen sử dụng thiết bị, thời gian đi ngủ hay công việc nhà đã thỏa thuận với nhau.

Trên thực tế, đôi khi sự mâu thuẫn và xung đột không phải lúc nào cũng là do hành vi của thanh thiếu niên. Các thỏa thuận bằng văn bản cung cấp bằng chứng chắc chắn về các kế hoạch trước đó để giúp mọi người có trách nhiệm giải thích.

>> Cùng chủ đề: Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non với 5 bài học từ gia đình

4. Kết luận

Tóm lại, mâu thuẫn giữa con cái và cha mẹ chắc chắn là gia đình nào cũng có. Tuy nhiên, mâu thuẫn giữa con cái và cha mẹ đôi khi chỉ là tiền đề, là cơ hội để cha mẹ và con cái hiểu nhau. Hãy trân trọng những lúc mâu thuẫn để suy ngẫm lại hành vi của mỗi bên, thay vì thể hiện quyền lực và phớt lờ lẫn nhau. Bởi vì cha mẹ cũng từng là các con.